SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn Błąd adwokata może przedsiębiorcę drogo kosztowaćNie jest sprzeczny z konstytucją przepis, który pozwala na odrzucenie przez sąd bez wezwania o uiszczenie opłaty zarzutów od nakazu zapłaty wniesionego przez adwokata lub radcę prawnego.
czytaj dalej...Bezpłatne porady dla osób pokrzywdzonych w wyniku przestępstwaAdwokaci i aplikanci adwokaccy będą udzielać bezpłatnych porad prawnych w Ośrodkach Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem. Okręgowe Rady Adwokackie wyznaczą także koordynatorów odpowiedzialnych za współpracą z tymi Ośrodkami, których w Polsce jest obecnie 16.
czytaj dalej...Adwokatura przeciwko planowi przekształceń w sądownictwieNaczelna Rada Adwokacka sprzeciwia się projektowi Ministra Sprawiedliwości przekształceniu 116 samodzielnych sądów rejonowych w kraju w wydziały zamiejscowe innych SR. NRA podkreśla, że takie zmiany nie mogą naruszać konstytucji.
czytaj dalej...TK: odrzucenie odwołania bez wniesionej opłaty jest zgodnie z konstytucjąJeśli adwokat, radca prawny lub rzecznik patentowy nie opłacą wniosku złożonego w postępowaniu sądowym, sąd może ten wniosek odrzucić bez wezwania do uiszczenia opłaty i jest to zgodne z konstytucją - orzekł w poniedziałkowym wyroku Trybunał Konstytucyjny.
czytaj dalej...Palestra krytykuje rządowy projekt ustawy o adwokatachRządowy projekt ustawy o adwokaturze zmierza do likwidacji samorządu tego zawodu zaufania publicznego - ocenia Naczelna Rada Adwokacka. Według niej, celem planowanych zmian nie jest wzmocnienie niezależności samorządu, lecz jej zaprzeczenie.
czytaj dalej...Adwokaci nie chcą już pracować w zespołachCzłonkowie palestry wolą pracować w indywidualnych kancelariach. Na własne nazwisko i na własne ryzyko.
czytaj dalej...Nowy portal dla adwokatówwww.adwokatura.pl - pod tym adresem działa od kilku dni nowy portal internetowy informujący o najważniejszych wydarzeniach z życia polskiej palestry.
czytaj dalej...Komentarz redakcji: Prawo ubogichPrawo otrzyma nowe, bardziej ludzkie oblicze. Już nie tylko najbiedniejsi będą mogli liczyć na pomoc adwokata z urzędu.
czytaj dalej..."Egzamin adwokacki musi pozostać państwowy"Adwokatowi nie może wystarczyć ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej. Konieczne jest stałe dokształcanie się prawnika, by jego wiedza chroniła klientów.
czytaj dalej...Tajemnica adwokacka chroni obywatelaPosiadanie profesji adwokata wiąże się głównie z obowiązkiem dochowania tajemnicy adwokackiej i byciem niezależnym.
czytaj dalej...Coraz większa liczba skarg na adwokatów i radcówW ocenie prawników - adwokatów i radców prawnych - zwiększa się liczba skarg składanych w samorządach zawodowych na przedstawicieli tych profesji. Wzrost ten, ich zdaniem, należy jednak wiązać ze zwiększeniem liczebności obu zawodów i lepszą świadomością prawną społeczeństwa.
czytaj dalej...Pokrzywdzonych będą reprezentować radcyPełnomocnikami stron w sprawach karnych będą także radcowie prawni. Adwokaci będą mieli monopol tylko na reprezentowanie oskarżonych.
czytaj dalej...Brakuje pieniędzy na aplikacjeWpis na listę aplikantów nie jest uzależniony od znalezienia patrona. Adwokaci chcą wykorzystać unijne środki do szkolenia aplikantów. Ministerstwo nie zamierza pomóc samorządom w organizowaniu szkolenia.
czytaj dalej...Adwokaci muszą walczyć o zaufanie obywateliAdwokatura powinna być nowoczesna w formach wykonywania zawodu, ale tradycyjna w przywiązaniu do wartości, które reprezentuje.
czytaj dalej...RPO skarży do TK "kontrolowane" rozmowy zatrzymanego z adwokatemRzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego przepis procedury karnej, który pozwala na to, aby w rozmowie zatrzymanego z adwokatem uczestniczył ktoś z organów ścigania. Zdaniem RPO narusza to konstytucyjne prawo do obrony.
czytaj dalej...Adwokaci i radcowie przeciwko łączeniu zawodów bez ich zgodyAdwokaci i radcowie prawni uważają, że to ich samorządy, a nie rząd powinny mieć decydujący wpływ na połączenie obu korporacji - wynika z sondażu zleconego przez Naczelną Radę Adwokacką. Poparcie dla takiej zmiany jest o 40 proc. większe u radców niż adwokatów.
czytaj dalej...Adwokat uwierzytelni odpisy dokumentów dołączonych do akt sprawyNie tylko notariusze będą mieli prawo do poświadczania kopii dokumentów. Uprawnienia otrzymają też adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi i doradcy podatkowi.
czytaj dalej...Egzaminy adwokackie i radcowskie 2011: te ustawy muszą znać aplikanciMinisterstwo Sprawiedliwości opublikowało na swojej stronie internetowej wykaz aktów prawnych, jakie będą obowiązywały aplikantów, którzy w tym roku podejdą do egzaminów uprawniających do wykonywania zawodu adwokata oraz radcy prawnego.
czytaj dalej...Kto odpowiada za treści umieszczane w portalach internetowychO odpowiedzialności w internecie rozmawiamy z Anną Kobylańską, adwokat w kancelarii CMS Cameron McKenna - Czy administrator ponosi odpowiedzialność za treści publikowane w internecie na stronach podlegających jego pieczy?
czytaj dalej...Ponad 800 adwokatów i aplikantów udzieli darmowej pomocy prawnejPonad 800 adwokatów i aplikantów adwokackich będzie w najbliższą sobotę udzielać porad prawnych pro bono w 181 miejscowościach całego kraju. Adwokatura po raz drugi organizuje ogólnopolski dzień bezpłatnych porad prawnych. W porównaniu z poprzednią, wiosenną akcją, zwiększyła się liczba prawników, którzy będą dyżurować w swoich kancelariach.
czytaj dalej...Adwokat poświadczy odpisy dokumentowNowe prawo 2010 - Poświadczona przez adwokata kopia dokumentu i uwierzytelniony przez niego odpis pełnomocnictwa będą miały moc urzędowego dokumentu. Sąd, w razie wątpliwości, będzie mógł zażądać oryginału.
czytaj dalej...Mniej prawników decyduje się na zawód sędziegoCoraz mniej prokuratorów i adwokatów decyduje się na zawód sędziego. Najwięcej osób rekrutuje się do tego zawodu spośród referendarzy i asystentów. Likwidacja asesury zmniejsza kompetencja przyszłych sędziów.
czytaj dalej...Resort sprawiedliwości podsumował prezydencjęZakończenie etapu prac nad projektami dyrektyw w sprawie ochrony ofiar przestępstw i prawa do adwokata oraz zainicjowanie tworzenia transgranicznej regulacji o e-handlu - to najważniejsze osiągnięcia polskiej prezydencji w obszarze wymiaru sprawiedliwości.
czytaj dalej...Brak wydziałów rodzinnych opóźni rozstrzyganie sporówKuratorzy i adwokaci są przeciwko likwidacji sądownictwa rodzinnego. W wyspecjalizowanych wydziałach sprawy rodzinne są rozpoznawane szybciej. Procesy dotyczące rodziny powinny toczyć się przed jednym sądem.
czytaj dalej...Magister prawa wyręczy przed sądem adwokataParlamentarzyści proponują, by prawnicy spoza korporacji reprezentowali strony przed sądami. Absolwenci prawa mają tylko przygotowanie teoretyczne twierdzą adwokaci i radcowie. Za błędy pełnomocników klient mógłby dochodzić odszkodowania z obowiązkowego OC.
czytaj dalej...