SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn Koszty dojazdu adwokata na widzenie to niezbędne wydatkiObrońca z urzędu nie musi się zwracać do sądu o zezwolenie na poniesienie określonych wydatków.
czytaj dalej...Resort sprawiedliwości podsumował prezydencję Polski w UEZakończenie etapu prac nad projektami dyrektyw w sprawie ochrony ofiar przestępstw i prawa do adwokata oraz zainicjowanie tworzenia transgranicznej regulacji o e-handlu - to najważniejsze osiągnięcia polskiej prezydencji w obszarze wymiaru sprawiedliwości.
czytaj dalej...Prezydium adwokatury chce wyjaśnienia sprawy podsłuchiwania adwokatówAdwokatura oczekuje "szybkiego, wyczerpującego i wiarygodnego wyjaśnienia" sprawy podsłuchiwania rozmów obrońców z ich klientami. Nie negując potrzeby stosowania podsłuchów wobec konkretnych podejrzanych, prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej przestrzega przed nadużywaniem tych środków operacyjnych.
czytaj dalej...Pełnomocnicy poświadczą kopie dokumentówAdwokaci, radcy prawni oraz doradcy podatkowi będą mogli poświadczać odpisy dokumentów składane w sądach i urzędach. Nie będą musieli tego robić notariusze.
czytaj dalej..."Absolutorium nie zawsze zwalnia z odpowiedzialności"Trzy pytania do KONRADA NOWAKA, adwokata w Kancelarii Chajec, Don-Siemion & Żyto (CDZ) - Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że bycie członkiem władz spółki tylko na papierze nie zwalnia z odpowiedzialności, choćby faktycznie decyzje podejmował kto inny. Czy takie restrykcyjne prawo wobec członka zarządu spółki akcyjnej odstrasza menedżerów od pełnienia tej funkcji?
czytaj dalej...W upały adwokat i prokurator nie muszą zakładać togiPanujące upały sprawiają, że sądy zwalniają nieraz adwokatów i prokuratorów z obowiązku zakładania togi na sali sądowej. Sami sędziowie zasiadają w togach - z takiego ustawowego wymogu nikt ich zwolnić nie może.
czytaj dalej...UE krok bliżej ku nowym przepisom o prawie do adwokataMinistrowie spraw wewnętrznych krajów UE zgodzili się w piątek na propozycję nowej dyrektywy o prawie do adwokata. Umożliwia to dalsze negocjacje nad propozycją z Parlamentem Europejskim. To "znaczące osiągnięcie" - oceniła komisarz UE Viviane Reding.
czytaj dalej...Adwokaci i radcowie przeciwko łączeniu zawodów bez ich zgodyAdwokaci i radcowie prawni uważają, że to ich samorządy, a nie rząd powinny mieć decydujący wpływ na połączenie obu korporacji - wynika z sondażu zleconego przez Naczelną Radę Adwokacką. Poparcie dla takiej zmiany jest o 40 proc. większe u radców niż adwokatów.
czytaj dalej...Jak ustanowić pełnomocnika do reprezentowania strony w sądzieAdwokat lub radca prawny ustanowiony do reprezentowania strony w sądzie może skutecznie podejmować za nią wszelkie działania zmierzające do wygrania procesu. Jest on także uprawniony do zawarcia ugody albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie.
czytaj dalej...SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia uciekaSąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
czytaj dalej...Sądy 24-godzinne bez adwokatów i prokuratorówW postępowaniu przyspieszonym oskarżony nie będzie miał obowiązku posiadania obrońcy. Prokurator nie będzie musiał brać udziału w przyspieszonej rozprawie sądowej. Obniżą się koszty i skróci czas rozpoznawania przez sądy spraw o charakterze chuligańskim.
czytaj dalej...Brakuje pieniędzy na aplikacjeWpis na listę aplikantów nie jest uzależniony od znalezienia patrona. Adwokaci chcą wykorzystać unijne środki do szkolenia aplikantów. Ministerstwo nie zamierza pomóc samorządom w organizowaniu szkolenia.
czytaj dalej...Zawody prawnicze: Radcowie bliżej adwokatówOd 8 czerwca w sprawach karnych radcowie będą mogli reprezentować również osoby fizyczne. Samorząd radcowski chce, by wszyscy prawnicy prowadzący kancelarie mogli być obrońcami. Adwokaci i radcowie prawni przygotowali projekt wspólnego kodeksu etyki zawodowej.
czytaj dalej...Nie będzie podziału na radców prawnych i adwokatówResort sprawiedliwości chce jednego zawodu prawniczego nowej adwokatury.
czytaj dalej...Tylko 9-letni staż pracy zapewni sędziom stan spoczynku?Minister sprawiedliwości Jarosław Gowin chce, żeby prawo do sędziowskiej emerytury nie przysługiwało adwokatom ani radcom prawnym, którzy tuż przed zakończeniem kariery zostają sędziami – ujawnia „Rzeczpospolita”.
czytaj dalej...Jak ubiegać się o pełnomocnika z urzęduAdwokata lub radcę prawnego sąd może przyznać osobie zwolnionej w całości lub części od kosztów sądowych. Prawo do uzyskania pełnomocnika z urzędu przysługuje również stronie, która takiego zwolnienia nie otrzymała.
czytaj dalej...O braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej trzeba zawiadomić stronę i sądNawet strona, która nie została zwolniona od kosztów sądowych będzie mogła domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu. Gdyby pełnomocnik nie stwierdził podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej musi o tym na piśmie zawiadomić stronę i sąd.
czytaj dalej...Komentarz redakcji: Przypadek rejenta B.Od dzisiaj notariusze podobnie jak adwokaci i radcy prawni mogą świadczyć swoje usługi bez pobierania wynagrodzenia od osób, których nie stać na ponoszenie kosztów czynności notarialnych.
czytaj dalej...Komisja Kodyfikacyjna zajmie się proponowaną przez adwokatów nowelizacją kodeksu spółek handlowychKomisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego zajmie się proponowaną przez adwokatów nowelizacją kodeksu spółek handlowych.
czytaj dalej...Zakaz reklamy ogranicza dostęp do prawnikówZa współpracę z mediami notariusz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Adwokaci mają zakaz reklamowania swoich usług, ale mogą oni informować o swojej działalności. W kodeksie etyki radcy prawnego samorząd nie wprowadził zakazu reklamowania się.
czytaj dalej...Adwokaci nie będą szturmować sądówAdwokaci i radcowie będą mieli przedstawicieli na posiedzeniach KRS. Nie skłoni to przedstawicieli palestry do włożenia sędziowskiej togi. Adwokaci i radcowie przychodzą do sądów, aby przejść w stan spoczynku.
czytaj dalej...Egzaminy adwokackie i radcowskie 2011: te ustawy muszą znać aplikanciMinisterstwo Sprawiedliwości opublikowało na swojej stronie internetowej wykaz aktów prawnych, jakie będą obowiązywały aplikantów, którzy w tym roku podejdą do egzaminów uprawniających do wykonywania zawodu adwokata oraz radcy prawnego.
czytaj dalej...Czy absolwenci prawa mogą być pełnomocnikami stron w sądzieAbsolwenci prawa nie muszą być adwokatami lub radcami prawnymi, by zarobkowo udzielać porad prawnych. To, czy mogą występować przed sądami w charakterze pełnomocnika, budzi kontrowersje
czytaj dalej...Ponad 800 adwokatów i aplikantów udzieli darmowej pomocy prawnejPonad 800 adwokatów i aplikantów adwokackich będzie w najbliższą sobotę udzielać porad prawnych pro bono w 181 miejscowościach całego kraju. Adwokatura po raz drugi organizuje ogólnopolski dzień bezpłatnych porad prawnych. W porównaniu z poprzednią, wiosenną akcją, zwiększyła się liczba prawników, którzy będą dyżurować w swoich kancelariach.
czytaj dalej...Otwarcie zawodów prawniczych okazało się mitemObecnie wielu aplikantów szuka zatrudnienia poza kancelariami prawniczymi, co powoduje, że ich kontakt z klientem lub sprawami sądowymi jest praktycznie zerowy. Nijak się to ma do nauki zawodu adwokata i radcy prawnego
czytaj dalej...