SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn 18 października TK zbada konstytucyjność kodeksów korporacyjnych18 października Trybunał Konstytucyjny zbada, czy przepisy, nakładające m.in. na adwokatów, radców prawnych, lekarzy obowiązek przynależności do samorządu zawodowego, są zgodne z konstytucją.
czytaj dalej...Będą bezpłatne porady prawne dla powodzianAdwokaci z terenów objętych powodzią będą udzielać bezpłatnych porad prawnych dla osób dotkniętych tą klęską żywiołową - poinformowała w czwartek PAP Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...Hołd NRA dla zmarłych w katastrofie adwokatów Adwokatura polska utraciła swoich najznamienitszych reprezentantów - napisała o zmarłych w katastrofie prezydenckiego samolotu adwokatach Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...W tym roku nie każdy aplikant znajdzie patronaOsoby, które zdały egzamin na jedną z aplikacji, mają problem ze znalezieniem patrona. Praktyczne przygotowanie do zawodu adwokata, radcy prawnego i notariusza stało się fikcją. Resort sprawiedliwości liczy na to, że nie wszyscy będą w tym roku starać się o wpis na listę.
czytaj dalej...MS: sądownictwo dyscyplinarne zawodów prawniczych wymaga zmianOrganizacja sądownictwa dyscyplinarnego w zawodach prawniczych, m.in. adwokatów i radców prawnych wymaga zmian; zasadne byłoby przeniesienie jednej instancji tych postępowań do sądów powszechnych - uważa wiceminister sprawiedliwości Michał Królikowski.
czytaj dalej...Złoty Paragraf dla najlepszego adwokata: adw. Andrzej MichałowskiAdw. Andrzej Michałowski wykonuje zawód adwokata od 1993r., zajmuje się prawem cywilnym i handlowym.
czytaj dalej...Adwokaci zaproszeni do rozmów o połączeniuSamorząd radcowski zaproponował adwokatom podjęcie dyskusji o kształcie zawodów prawniczych i świadczonych przez nich usług. W razie braku wspólnego stanowiska radcowie podejmą samodzielne inicjatywy w tym zakresie.
czytaj dalej...Powódź: Adwokaci radzą za darmo jak dochodzić swoich praw z ubezpieczycielamiPowodzianie walczą z ubezpieczalniami, które inaczej wyceniają szkody. I z procedurami, które są zbyt skomplikowane.
czytaj dalej...Rząd: postępowania dyscyplinarne notariuszy będą jawneRząd chce, by postępowania dyscyplinarne notariuszy były z zasady jawne, tak jak dyscyplinarki sędziów, adwokatów i radców prawnych. Wszystkie kluby parlamentarne poparły w środę w Sejmie ten projekt nowelizacji ustawy o notariacie. Przeciw są sami notariusze.
czytaj dalej...Adwokat i radca prawny nie zostaną mediatoramiPrawnicy zostali wykluczeni z grona zawodowych mediatorów. Mediator otrzyma wynagrodzenie jak adwokat za obronę z urzędu. Mediatorami zawodowymi będą mogły zostać osoby, które ukończyły 26 lat.
czytaj dalej...Jak ustanowić pełnomocnika do reprezentowania strony w sądzieAdwokat lub radca prawny ustanowiony do reprezentowania strony w sądzie może skutecznie podejmować za nią wszelkie działania zmierzające do wygrania procesu. Jest on także uprawniony do zawarcia ugody albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie.
czytaj dalej...Ivanova: Informatyzacja po polskuOd kilku lat systematycznie informatyzujemy nasz wymiar sprawiedliwości. W każdym sądzie gołym okiem widać już skok cywilizacyjny. Mamy już elektroniczne wokandy. Nie wszędzie działające (bo często popsute), ale mamy. Mamy także od jakiegoś czasu elektroniczne protokoły rozpraw. Na razie głównie na papierze, ale gdzieś we Wrocławiu jest jakiś projekt pilotażowy. I tego się trzymajmy. Jest nieźle, a będzie jeszcze lepiej. Na sali rozpraw stenotypistka już nie zagłusza samego sędziego, adwokata i świadka. Sędzia ma dziś na sali nawet laptopa. Jest też internet. Elektroniczny dostęp do ksiąg wieczystych. Strony mają do dyspozycji elektroniczne postępowanie upominawcze i e-sąd. Na informatyzacji nie można oszczędzać.
czytaj dalej...Adwokaci ws. Piesiewicza: wolność słowa została przekroczonaO "rozwagę i umiar w rozpowszechnianiu treści, które wkraczają w sferę intymnych spraw życia prywatnego każdego człowieka" zaapelowała do dziennikarzy, wydawców i właścicieli mediów Komisja Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej.
czytaj dalej...Adwokat uwierzytelni odpisy dokumentów dołączonych do akt sprawyNie tylko notariusze będą mieli prawo do poświadczania kopii dokumentów. Uprawnienia otrzymają też adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi i doradcy podatkowi.
czytaj dalej...Egzamin i praktyka zastąpią aplikacjęAbsolwenci prawa, którzy zdadzą egzamin państwowy I stopnia, będą mogli rozpocząć szkolenie na jednej z aplikacji lub podjąć działalność jako doradcy prawni. Po zdaniu egzaminu II stopnia będzie można wykonywać m.in. zawód radcy prawnego, adwokata czy komornika.
czytaj dalej...Rzecznikiem patentowym będzie mógł zostać radca i adwokatNa listę rzeczników będą się mogli wpisać obywatele innych państw Unii Europejskiej. Na rynku pojawią się kancelarie prowadzone przez rzeczników wspólnie z innymi prawnikami. Osoby chcące zostać rzecznikiem patentowym będą musiały zdać egzamin na aplikację.
czytaj dalej...Radca prawny przygotuje akt oskarżeniaAdwokaci stracą monopol na sprawy karne. Nie tylko oni, ale również radcowie prawni będą pełnomocnikami stron w sprawach karnych.
czytaj dalej...Jankowski: Słowa wolne, ale na uwięziW cieniu dyskusji o krzyżach przeszły niezauważone dwa oświadczenia. Jedno wydały władze adwokatury, drugie zaś Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Choć wystąpienia dotyczą odmiennych spraw, mają wspólny mianownik: wolność słowa.
czytaj dalej...Prezydium adwokatury chce wyjaśnienia sprawy podsłuchiwania adwokatówAdwokatura oczekuje "szybkiego, wyczerpującego i wiarygodnego wyjaśnienia" sprawy podsłuchiwania rozmów obrońców z ich klientami. Nie negując potrzeby stosowania podsłuchów wobec konkretnych podejrzanych, prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej przestrzega przed nadużywaniem tych środków operacyjnych.
czytaj dalej...Połączenie zawodów prawniczych - coraz mniej różni korporacje adwokatów i radców prawnychOd 8 czerwca w sprawach karnych radcowie mogą reprezentować również osoby fizyczne. Zmniejsza to różnice pomiędzy samorządem radcowskim i adwokackim. Zdaniem palestry do połączenia obu zawodów nadal jest daleko.
czytaj dalej...Egzaminy adwokackie i radcowskie 2011: te ustawy muszą znać aplikanciMinisterstwo Sprawiedliwości opublikowało na swojej stronie internetowej wykaz aktów prawnych, jakie będą obowiązywały aplikantów, którzy w tym roku podejdą do egzaminów uprawniających do wykonywania zawodu adwokata oraz radcy prawnego.
czytaj dalej...Zwara: Poczekajmy na orzeczenie sądu dyscyplinarnegoPowiernictwo jest dopuszczalną formą działania adwokata w ramach jego praktyki zawodowej i nie można tego nazywać firmanctwem.
czytaj dalej...Adwokaci będą współpracować z radcami nad reformą zawodów prawniczychAdwokaci będą współpracować z radcami prawnymi w przygotowaniu nowego projektu reformy zawodów prawniczych - to decyzja zakończonego dziś Nadzwyczajnego Zjazdu Adwokatury. Są oni przeciw łączeniu się z radcami prawnymi wbrew woli obu samorządów zawodowych.
czytaj dalej...Adwokat uwierzytelni odpis swojego pełnomocnictwaPoświadczona przez adwokata kopia dokumentu i uwierzytelniony przez niego odpis pełnomocnictwa będą miały moc urzędowego dokumentu. W razie wątpliwości sąd będzie mógł zażądać przedłożenia oryginału.
czytaj dalej...Jak ustalić wynagrodzenie za słupy na działceTrzy pytania do DOMINIKA SOŁTYSIAKA, adwokata w BSJP Taylor Wessing - Co mogą zrobić właściciele gruntów, na których znajdują się słupy energetyczne, aby otrzymywać wynagrodzenie?
czytaj dalej...