SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn "Nowa ustawa prasowa musi uregulować status prawny blogów"Rozmowa z Markiem Gruchalskim, prawnikiem w kancelarii radców prawnych i adwokatów Nowakowski i Wspólnicy - Czy prawo prasowe jasno statuuje prawo dziennikarza do zachowania swojej anonimowości?
czytaj dalej...Klienci żądają odszkodowań za błędy prawnikówRośnie liczba wniosków o rekompensatę z tytułu błędów adwokatów i radców prawnych. Rocznie 2 3 procent prawników spotyka się z roszczeniami ze strony klientów.
czytaj dalej...Błąd adwokata może przedsiębiorcę drogo kosztowaćNie jest sprzeczny z konstytucją przepis, który pozwala na odrzucenie przez sąd bez wezwania o uiszczenie opłaty zarzutów od nakazu zapłaty wniesionego przez adwokata lub radcę prawnego.
czytaj dalej...Poseł PO chce zrównać w roli pełnomocników absolwentów prawa z adwokatamiPoseł PO Jacek Żalek przygotowuje projekt ustawy o świadczeniu czynności prawnych, która umożliwia - w sprawach cywilnych - absolwentom studiów prawniczych występowanie w roli pełnomocników stron na równi z adwokatami lub radcami.
czytaj dalej...Zawody prawnicze: dyscyplinarka dopiero po dochodzeniuWszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko adwokatowi lub radcy prawnemu nie będzie możliwe bez wcześniejszego przeprowadzenia dochodzenia.
czytaj dalej...Komisja Kodyfikacyjna zajmie się proponowaną przez adwokatów nowelizacją kodeksu spółek handlowychKomisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego zajmie się proponowaną przez adwokatów nowelizacją kodeksu spółek handlowych.
czytaj dalej...Aplikacje prawnicze: na egzamin adwokacki jednak bez laptopaOsoby przystępujące do egzaminów końcowych uprawniających do wykonywania zawodu adwokata, radcy prawnego lub notariusza będą mogły korzystać z ustaw i innych aktów prawnych, a nawet przygotowanych przez organizatorów komputerów stacjonarnych.
czytaj dalej...Odpowiedzialność dyscyplinarna adwokatów i radcóe prawnych: Mniej nadzoru ministerstwaZMIANA PRAWA - Minister sprawiedliwości zachowa wyłącznie kompetencję do wydania polecenia wszczęcia dochodzenia przeciwko konkretnemu adwokatowi, radcy prawnemu lub aplikantowi.
czytaj dalej...Wybory sędziów do TK: kluby poselskie zgłosiły dwóch kandydatówAdwokat Kazimierz Barczyk i profesor Krystyna Pawłowicz są kandydatami na sędziego Trybunału Konstytucyjnego zgłoszonymi przez kluby poselskie.
czytaj dalej...Kto będzie mógł domagać się adwokata z urzęduUstanowienia adwokata albo radcy prawnego z urzędu będzie mogła domagać się osoba fizyczna, która nie została zwolniona od kosztów sądowych, ale złożyła oświadczenie o tym, że nie jest w stanie pokryć kosztów ich wynagrodzenia.
czytaj dalej...Adwokaci przeciw połączeniu z radcami prawnymiNajcięższe argumenty: niekonstytucyjności i niecelowości, wytaczają adwokaci przeciw planowi likwidacji odrębnych samorządów adwokackiego i radców prawnych, a w to miejsce powołania nowej adwokatury, czego chce resort sprawiedliwości. Radcowie (a jest ich trzy razy więcej niż adwokatów), nie są przeciw, ale też mają uwagi.
czytaj dalej...TK: dyscyplinarka adwokata bez dochodzenia niekonstytucyjnaMożliwość wszczynania z polecenia ministra sprawiedliwości postępowania przeciwko adwokatowi przed sądem dyscyplinarnym bez uprzedniego dochodzenia jest niezgodna z konstytucją - orzekł dziś Trybunał Konstytucyjny. TK rozpoznawał zgodność z ustawą zasadniczą zapisów Prawa o adwokaturze wprowadzonych na mocy nowelizacji z 2007 r.
czytaj dalej...Trwa spór o pieniądze na adwokata dla ubogichPrace nad ostatecznym kształtem ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej są blokowane przez Ministerstwo Pracy i Ministerstwo Finansów. Spór dotyczy kosztów wdrożenia ustawy.
czytaj dalej...Zwara: Poczekajmy na orzeczenie sądu dyscyplinarnegoPowiernictwo jest dopuszczalną formą działania adwokata w ramach jego praktyki zawodowej i nie można tego nazywać firmanctwem.
czytaj dalej...Swobodny przepływ prawników między zawodami usprawni sądownictwoW chwili obecnej nie ma rzeczywistej potrzeby ani woli połączenia adwokatów i radców w jeden samorząd, a liczba adwokatów i radców prawnych, która sięga 37 500, zapewnia dostęp do pomocy prawnej na poziomie równorzędnym do innych krajów europejskich.
czytaj dalej...Sędziowie piszą niezrozumiałe uzasadnienia do wyrokówSędziowie mają problemy z pisaniem jasnych uzasadnień do swoich wyroków. Powodów jest wiele - brak czasu, zbyt skomplikowane procedury, chęć popisania się własną wiedzą. Najwięcej tracą na tym obywatele, którzy czasami bez pomocy adwokata nie są w stanie zrozumieć skutków dotyczącego ich orzeczenia.
czytaj dalej...Rozwody, spadki i prawa pracownicze zdominowały Dzień Bezpłatnych Porad AdwokackichKwestie związane z rozwodem, opieką nad dziećmi, podziałem majątku, spadkiem - w tych sprawach najczęściej zgłaszali się Polacy do adwokatów w ramach Dnia Bezpłatnych Porad Adwokackich; został on zorganizowany po raz trzeci.
czytaj dalej..."Trudno uzyskać odszkodowanie za wstrzymanie działania rejestrów"Rozmawiamy z Andrzejem Ceglarskim, adwokatem z kancelarii Mamiński & Wspólnicy - Wczoraj (7 czerwca) w Centralnej Informacji znów wstrzymano wydawania odpisów ksiąg wieczystych i KRS. Czy może to uzasadniać odpowiedzialność odszkodowawczą ?
czytaj dalej...Radcowie chcą bronić oskarżonych w procesach karnychW Ministerstwie Sprawiedliwości powstanie zespół ekspertów, który zajmie się przygotowaniem rozwiązań prawnych dotyczących zrównania kompetencji radców prawnych i adwokatów w sprawach karnych.
czytaj dalej...Jak ustanowić pełnomocnika do reprezentowania strony w sądzieAdwokat lub radca prawny ustanowiony do reprezentowania strony w sądzie może skutecznie podejmować za nią wszelkie działania zmierzające do wygrania procesu. Jest on także uprawniony do zawarcia ugody albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie.
czytaj dalej...Błąd lub niedbalstwo adwokata obciąża stronę procesowąSąd odrzucił apelację Jana K. jako wniesioną po terminie. Wszystko przez adwokata, który przegapił termin na wniesienie środka odwoławczego. Strona wystąpiła do sądu o przywrócenie terminu na apelację.
czytaj dalej...NRA: dostępność do adwokatów i radców - na poziomie europejskimDostępność do usług prawniczych w odniesieniu do adwokatów i radców prawnych jest zbliżona w naszym kraju do czołówki państw europejskich - wynika z raportu opublikowanego przez Naczelną Radę Adwokacką.
czytaj dalej...Podpis elektroniczny przyspieszy kontakt z sądemAdwokaci, radcowie prawni oraz prokuratorzy, jeśli chcą brać udział w elektronicznym postępowaniu upominawczym, będą musieli komunikować się z sądem, korzystając z bezpiecznego podpisu elektronicznego.
czytaj dalej...TK: odrzucenie odwołania bez wniesionej opłaty jest zgodnie z konstytucjąJeśli adwokat, radca prawny lub rzecznik patentowy nie opłacą wniosku złożonego w postępowaniu sądowym, sąd może ten wniosek odrzucić bez wezwania do uiszczenia opłaty i jest to zgodne z konstytucją - orzekł w poniedziałkowym wyroku Trybunał Konstytucyjny.
czytaj dalej...Odpowiedzialność dyscyplinarna adwokatów i radców prawnych: Mniej nadzoru ministerstwaZMIANA PRAWA - Minister sprawiedliwości zachowa wyłącznie kompetencję do wydania polecenia wszczęcia dochodzenia przeciwko konkretnemu adwokatowi, radcy prawnemu lub aplikantowi.
czytaj dalej...