SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn Nadchodzi reforma aplikacji adwokackiejAdwokaci dyskutują nad ramowym programem szkolenia aplikantów adwokackich na przyszły rok oraz nad wprowadzeniem zmian w regulaminie aplikacji adwokackiej.
czytaj dalej...Sąd wezwie do uzupełnienia wadliwego wniosku o ogłoszenie upadłościWniosek o ogłoszenie upadłości nie będzie mógł zostać zwrócony w przypadku braków, bez wezwania do ich uzupełnienia. Dotyczy to wnioskodawców, którzy nie są reprezentowani przez adwokata lub radcę.
czytaj dalej..."Niepotrzebna jest zgoda spółdzielni na wynajem lokalu"TRZY PYTANIA DO Przemysława Maciaka, adwokata i partnera zarządzającego Sójka & Maciak Adwokaci - Podstawową korzyścią płynącą z przekształcenia hipotecznego jest to, że osoba staje się formalnym właścicielem lokalu, w którym mieszka, i jako właściciel ma większą swobodę w dysponowaniu nim. Nie musi m.in. prosić o zgodę spółdzielni na wynajęcie mieszkania, z którym związana jest zmiana przeznaczenia lub sposobu korzystania z lokalu.
czytaj dalej...Komentarz redakcji: Prawnik dla ubogichNiejeden adwokat narzeka, że jego klient z urzędu jeździ na narty do Szwajcarii lub Austrii. Aby tego uniknąć w przyszłości, powstaną specjalne ośrodki, gdzie urzędnicy na etatach będą kontrolować, czy przydział darmowego prawnika jest uzasadniony.
czytaj dalej...Międzynarodowe organizacje sprzeciwiają się zmianom w polskich egzaminach prawniczychFederacja Adwokatur Europejskich (FBE) jest zaniepokojona polskimi zmianami w przepisach o zawodach prawniczych, wprowadzających możliwość funkcjonowania niezrzeszonych w korporacjach "doradców prawnych". Rezolucję FBE uchwaliła kilka dni temu w Madrycie.
czytaj dalej...Postępowania dyscyplinarne notariuszy będą jawne. Prezydent podpisał nowelizację Prawa o notariaciePostępowania dyscyplinarne notariuszy będą z zasady jawne, tak jak dyscyplinarki sędziów, adwokatów i radców prawnych - zakłada nowelizacja Prawa o notariacie, którą podpisał prezydent Bronisław Komorowski.
czytaj dalej...Deweloper bankrutuje, klient płaciKlient upadłego dewelopera nie może liczyć na zwrot wpłaconej zaliczki. Brak regulacji tzw. umowy deweloperskiej, które chroniłyby klientów przed nierzetelnymi praktykami deweloperów, jest istotnym mankamentem rynku nieruchomości podkreśla adwokat Rafał Kos, partner w kancelarii Kubas, Kos, Gaertner.
czytaj dalej...Rzecznik dyscyplinarny Rady Adwokackiej wszczął postępowanie ws. DubienieckiegoRzecznik dyscyplinarny Okręgowej Rady Adwokackiej (ORA) w Gdańsku wszczął postępowanie dyscyplinarne wobec adwokata Marcina Dubienieckiego - męża Marty Kaczyńskiej, w sprawie dwóch jego wypowiedzi dla mediów.
czytaj dalej...Sprawa Marcina Dubienieckiego: adwokat może prowadzić spółkę za osobę, która była karana przez sądTomasz Gaj - Pełnomocnik podejmujący się powierniczego prowadzenia spraw klienta nie może przyczyniać się do naruszenia przez niego prawa. Jeżeli to zrobi, sam może narazić się na zarzut popełnienia przestępstwa i następnie ponieść odpowiedzialność karną.
czytaj dalej...Tylko trzy dni na przystąpienie do postępowania odwoławczegoTRZY PYTANIA DO... JANA ROLIŃSKIEGO, adwokata, partnera w zespole prawa zamówień publicznych kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr - Rząd przyjął projekt zmian w dużej nowelizacji prawa o zamówieniach publicznych. Co zmieni się w zasadach przystąpienia wykonawcy do postępowania odwoławczego w porównaniu ze stanem obecnym?
czytaj dalej...Połączenie adwokatów i radców prawnych: różnic mniej, ale do jedności dalekoZmniejsza się pole rozbieżności między adwokatami i radcami prawnymi na temat połączenia zawodów. Samorządy pozostają jednak przy swoich zdaniach w sprawach zasadniczych, dotyczących zakazu wykonywania pracy na etacie i występowania radców przed sądami w sprawach karnych.
czytaj dalej...Zawody prawnicze: dyscyplinarka dopiero po dochodzeniuWszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko adwokatowi lub radcy prawnemu nie będzie możliwe bez wcześniejszego przeprowadzenia dochodzenia.
czytaj dalej...Minister nie może pozbawiać adwokata prawa do obronyIngerencja ministra sprawiedliwości w postępowanie dyscyplinarne adwokatów jest nadmierna i narusza prawo do obrony obwinionych orzekł Trybunał Konstytucyjny.
czytaj dalej...Jak ustanowić pełnomocnika do reprezentowania strony w sądzieAdwokat lub radca prawny ustanowiony do reprezentowania strony w sądzie może skutecznie podejmować za nią wszelkie działania zmierzające do wygrania procesu. Jest on także uprawniony do zawarcia ugody albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie.
czytaj dalej...Coraz większa liczba skarg na adwokatów i radcówW ocenie prawników - adwokatów i radców prawnych - zwiększa się liczba skarg składanych w samorządach zawodowych na przedstawicieli tych profesji. Wzrost ten, ich zdaniem, należy jednak wiązać ze zwiększeniem liczebności obu zawodów i lepszą świadomością prawną społeczeństwa.
czytaj dalej...Adwokaci przeciwni likwidacji znaków opłaty sądowej Okręgowa Rada Adwokacka w Katowicach sprzeciwia się planom Ministerstwa Sprawiedliwości, które chce stopniowo wycofywać znaki opłaty sądowej. Utrudni to wnoszenie opłat i narazi strony na dodatkowe koszty - argumentują adwokaci.
czytaj dalej...Adwokat nie może zakwestionować wynagrodzenia za prowadzenie sprawy z urzęduWynagrodzenie pełnomocnika z urzędu, chociaż jest niskie, to i tak nie może być skarżone w postępowaniu przed sądem.
czytaj dalej...Rzecznikiem patentowym będzie mógł zostać radca i adwokatNa listę rzeczników będą się mogli wpisać obywatele innych państw Unii Europejskiej. Na rynku pojawią się kancelarie prowadzone przez rzeczników wspólnie z innymi prawnikami. Osoby chcące zostać rzecznikiem patentowym będą musiały zdać egzamin na aplikację.
czytaj dalej...W upały adwokat i prokurator nie muszą zakładać togiPanujące upały sprawiają, że sądy zwalniają nieraz adwokatów i prokuratorów z obowiązku zakładania togi na sali sądowej. Sami sędziowie zasiadają w togach - z takiego ustawowego wymogu nikt ich zwolnić nie może.
czytaj dalej...Sejm uchwalił jawność "dyscyplinarek" notariuszyPostępowania dyscyplinarne notariuszy będą z zasady jawne, tak jak dyscyplinarki sędziów, adwokatów i radców prawnych - zdecydował w piątek Sejm nowelizując Prawo o notariacie.
czytaj dalej...Za kasy fiskalne adwokatów zapłaci klientObowiązkowe posiadanie kas fiskalnych przez adwokatów nie doprowadzi do rewolucji w funkcjonowaniu kancelarii prawnych. Największym przegranym będzie klient, który poniesie dodatkowe koszty.
czytaj dalej...RPO skarży do TK "kontrolowane" rozmowy zatrzymanego z adwokatemRzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego przepis procedury karnej, który pozwala na to, aby w rozmowie zatrzymanego z adwokatem uczestniczył ktoś z organów ścigania. Zdaniem RPO narusza to konstytucyjne prawo do obrony.
czytaj dalej...Komentarz redakcji: Adwokat z wyboruPo pierwsze, nie szkodzić. Ta zasada powinna przyświecać nie tylko lekarzom, ale także ustawodawcy. Jeśli ktoś chce powierzyć swoje interesy przed sądem przyjacielowi, któremu ufa, to nie należy mu tego zabraniać.
czytaj dalej...Rząd: postępowania dyscyplinarne notariuszy będą jawneRząd chce, by postępowania dyscyplinarne notariuszy były z zasady jawne, tak jak dyscyplinarki sędziów, adwokatów i radców prawnych. Wszystkie kluby parlamentarne poparły w środę w Sejmie ten projekt nowelizacji ustawy o notariacie. Przeciw są sami notariusze.
czytaj dalej...Notariusz nie ma nakazu pobierania wynagrodzeniaNotariusze, podobnie jak adwokaci i radcy prawni, mogą świadczyć usługi bez wynagrodzenia.
czytaj dalej...