SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn Maleją szanse na połączenie adwokatów i radcówAdwokaci są zdecydowanie przeciwni połączeniu zawodów prawniczych. Wbrew oczekiwaniom za zjednoczeniem nie opowiedział się jednoznacznie również Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych.
czytaj dalej...Adwokat z urzędu nie tylko dla ubogichInstytucja pełnomocnika z urzędu uległa wypaczeniu. Prawnicy biją na alarm: osoby wnioskujące o ten przywilej kłamią w oświadczeniach.
czytaj dalej..."Podział na adwokatów i radców prawnych jest sztuczny"Maciej Bobrowicz - Radca prawny najlepiej i najszybciej potrafi zareagować na wszelkie problemy prawne dotykające firmę. Dotyczy to także problemów natury karnej. Oczywiste jest więc, że to on będzie najskuteczniej reprezentować przedsiębiorcę przed sądem.
czytaj dalej...Deweloper bankrutuje, klient płaciKlient upadłego dewelopera nie może liczyć na zwrot wpłaconej zaliczki. Brak regulacji tzw. umowy deweloperskiej, które chroniłyby klientów przed nierzetelnymi praktykami deweloperów, jest istotnym mankamentem rynku nieruchomości podkreśla adwokat Rafał Kos, partner w kancelarii Kubas, Kos, Gaertner.
czytaj dalej...Ok. 14 tys. osób skorzystało z bezpłatnych porad adwokackichOkoło 14 tysięcy osób skorzystało w sobotę z bezpłatnych porad adwokackich, których w całym kraju udzielało ponad 900 adwokatów i aplikantów adwokackich. To wstępne podsumowanie akcji zorganizowanej przez adwokaturę - poinformowała Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...UE harmonizuje prawo dostępu do adwokataUE harmonizuje prawo dostępu do adwokata
Rada UE przyjęła dziś dyrektywę w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym. Kraje UE będą miały 3 lata na wydanie
niezbędnych przepisów implementacyjnych.
Dyrektywa przewiduje między innymi:
– prawo dostępu do adwokata dla podejrzanych i oskarżonych (kiedy i na jakich warunkach);
– zasadę poufności komunikacji między adwokatem i podejrzanym lub oskarżonym;
– prawo podejrzanego lub oskarżonego do powiadomienia osoby trzeciej o swoim zatrzymaniu;
– prawo podejrzanego lub oskarżonego, który został zatrzymany, do komunikowania się z osobami trzecimi oraz organami konsularnymi
swojego kraju;
– możliwość tymczasowego odstąpienia od niektórych praw w wyjątkowych okolicznościach i wyłącznie na ściśle określonych warunkach;
– prawo osób, których dotyczy wniosek o wydanie europejskiego nakazu aresztowania, do dostępu do adwokata w państwie wykonującym
nakaz i do wyznaczenia adwokata w państwie wydającym nakaz.
Dyrektywa stanowi część planu działań w sprawie praw karnoproceduralnych, uzgodnionego przez Radę UE w listopadzie 2009 r.,
który określa szereg propozycji zmierzających do ustanowienia wspólnych minimalnych standardów w zakresie praw osób podejrzanych
i oskarżonych w postępowaniu karnym.
W zakresie owego planu działań, Radzie UE i Parlamentowi Europejskiemu udało się dotychczas uchwalić dwie regulacje: dyrektywę
2010/64/UE w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym oraz dyrektywę 2012/13/UE
sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym.
Opracowanie: Rafał Bujalski, RPE WKP
Źródło: http://www.consilium.europa.eu, stan z dnia 7 października 2013 r.
Data publikacji:
7 października 2013 r.
czytaj dalej...Nowy kodeks etyki adwokatów: nie wolno powoływać się na znajomościAdwokat nie może składać nieproszonych wizyt, dokonywać nieumówionych rozmów telefonicznych czy przesyłać niezamówionej korespondencji.
czytaj dalej...Kierowca pozwał zarządcę autostrady A-4 Katowice-KrakówAdwokat Mariusz Fras złożył w poniedziałek w katowickim sądzie pozew o naruszenie dóbr osobistych przez Stalexport Autostradę Małopolską SA (SAM) - firmę zarządzającą odcinkiem autostrady A-4 z Katowic do Krakowa.
czytaj dalej...Trwa spór o pieniądze na adwokata dla ubogichPrace nad ostatecznym kształtem ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej są blokowane przez Ministerstwo Pracy i Ministerstwo Finansów. Spór dotyczy kosztów wdrożenia ustawy.
czytaj dalej...Blisko 80 adwokatów zgłosiło się do dyżurów podczas EURO 2012Około 80 adwokatów zadeklarowało w Warszawie gotowość do dyżurowania podczas EURO 2012 i występowania np. w ewentualnych sprawach dotyczących pseudokibiców - poinformowała warszawska izba adwokacka.
czytaj dalej...TK: odrzucenie odwołania bez wniesionej opłaty jest zgodnie z konstytucjąJeśli adwokat, radca prawny lub rzecznik patentowy nie opłacą wniosku złożonego w postępowaniu sądowym, sąd może ten wniosek odrzucić bez wezwania do uiszczenia opłaty i jest to zgodne z konstytucją - orzekł w poniedziałkowym wyroku Trybunał Konstytucyjny.
czytaj dalej..."Pracodawcy mogą dziś kupić porady prawne w pakiecie"Rozmawiamy z MARKIEM ZDANOWICZEM, radcą prawnym, założycielem firmy Moi Prawnicy - Na rynku pojawiła się nowa forma świadczenia usług prawniczych. Pracodawcy mogą wykupić dla swoich pracowników pakiet usług prawnych i przez rok korzystać z wiedzy radców prawnych i adwokatów.
czytaj dalej...Rzecznik patentowy będzie mógł otworzyć kancelarię z adwokatemDoradcy podatkowi będą mogli wchodzić w spółki z adwokatami, radcami prawnymi i biegłymi rewidentami. Takie same możliwości będą mieli rzecznicy patentowi.
czytaj dalej...Aplikacje prawnicze: na egzamin adwokacki jednak bez laptopaOsoby przystępujące do egzaminów końcowych uprawniających do wykonywania zawodu adwokata, radcy prawnego lub notariusza będą mogły korzystać z ustaw i innych aktów prawnych, a nawet przygotowanych przez organizatorów komputerów stacjonarnych.
czytaj dalej...Rzecznik dyscyplinarny Rady Adwokackiej wszczął postępowanie ws. DubienieckiegoRzecznik dyscyplinarny Okręgowej Rady Adwokackiej (ORA) w Gdańsku wszczął postępowanie dyscyplinarne wobec adwokata Marcina Dubienieckiego - męża Marty Kaczyńskiej, w sprawie dwóch jego wypowiedzi dla mediów.
czytaj dalej...Połączenie adwokatów i radców prawnych: różnic mniej, ale do jedności dalekoZmniejsza się pole rozbieżności między adwokatami i radcami prawnymi na temat połączenia zawodów. Samorządy pozostają jednak przy swoich zdaniach w sprawach zasadniczych, dotyczących zakazu wykonywania pracy na etacie i występowania radców przed sądami w sprawach karnych.
czytaj dalej...Brak wydziałów rodzinnych opóźni rozstrzyganie sporówKuratorzy i adwokaci są przeciwko likwidacji sądownictwa rodzinnego. W wyspecjalizowanych wydziałach sprawy rodzinne są rozpoznawane szybciej. Procesy dotyczące rodziny powinny toczyć się przed jednym sądem.
czytaj dalej...Stosowanie elektronicznego dozoru sprawdzą TrybunałyMinisterstwo Sprawiedliwości poprawiło ustawę o dozorze elektronicznym wewnętrznymi zarządzeniami. Taka praktyka narusza konstytucyjną zasadę równości obywateli wobec prawa twierdzą prawnicy. Skazani i adwokaci zapowiadają skargi na decyzje odmawiające odbywania kary w warunkach wolnościowych.
czytaj dalej...Łatwiejszy dostęp do adwokata z urzęduPrawo do adwokata z urzędu nie będzie zależało od zwolnienia od kosztów sądowych. Od osoby ubiegającej się o adwokata lub radcę prawnego sąd odbierze przyrzeczenie. Również firma będzie mogła skorzystać z pomocy prawnika z urzędu.
czytaj dalej...Adwokaci i lekarze wspólnie zawalczą o swojePrezesi samorządów zawodowych, m.in. adwokatów, lekarzy, architektów i komorników, zapowiedzieli stworzenie wspólnej reprezentacji. W przyszłości może ona walczyć o ich interesy w komisji trójstronnej.
czytaj dalej...Krakowscy adwokaci, sędziowie i prokuratorzy organizują debatę wybitnych karnistówKontrowersje wokół stosowania karnych środków zapobiegawczych, prawnokarne standardy w działalności gospodarczej, kontradyktoryjność procesu karnego - to główne tematy pierwszego Forum Karnistycznego, którego odbędzie się 1 kwietnia w Krakowie.
czytaj dalej..."Adwokat nie zastąpi notariusza"Trzy pytania do... PIOTRA BYTNEROWICZA z działu sporów sądowych kancelarii CMS Cameron McKenna - Od początku tego roku obowiązują przepisy, które poszerzają krąg uprawnionych do urzędowego poświadczenia zgodności odpisów dokumentów z oryginałem. Dotychczas przysługiwały one notariuszom.
czytaj dalej...Adwokatura prosi Seremeta o wyjaśnienia ws. przesłuchań mecenasówO wyjaśnienie i analizę przypadków wzywania adwokatów na przesłuchania w sprawach, w których pełnili oni funkcje obrońcy, zaapelował do prokuratora generalnego Andrzeja Seremeta prezes adwokatury mec. Andrzej Zwara. Prokuratura Generalna analizuje ten problem.
czytaj dalej...Sejm znowelizował przepisy o adwokaturze i radcach prawnychZniesienie możliwości wszczynania z polecenia ministra sprawiedliwości postępowania przeciwko radcy prawnemu przed sądem dyscyplinarnym bez uprzedniego dochodzenia - taka regulacja znalazła się w uchwalonej w piątek nowelizacji prawa o adwokaturze i ustawy o radcach prawnych.
czytaj dalej...Komentarz redakcji: Słabnący autorytet ustawW ustawach jest więcej publicystyki niż norm prawnych. Coraz więcej pobożnych życzeń niż konkretów. Jedno okienko dla firm, jeden samorząd dla adwokatów i radców.
czytaj dalej...