SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn W tym roku nie każdy aplikant znajdzie patronaOsoby, które zdały egzamin na jedną z aplikacji, mają problem ze znalezieniem patrona. Praktyczne przygotowanie do zawodu adwokata, radcy prawnego i notariusza stało się fikcją. Resort sprawiedliwości liczy na to, że nie wszyscy będą w tym roku starać się o wpis na listę.
czytaj dalej..."Szkolenie aplikantów do poprawy"IWONA KUJAWA - Zdający do adwokatury popełniali elementarne błędy jako pełnomocnicy oskarżyciela posiłkowego przedstawiali argumenty na korzyść oskarżonego, a więc działali wbrew interesowi swojego klienta.
czytaj dalej...Odpowiedzialność dyscyplinarna adwokatów i radców prawnych: Mniej nadzoru ministerstwaZMIANA PRAWA - Minister sprawiedliwości zachowa wyłącznie kompetencję do wydania polecenia wszczęcia dochodzenia przeciwko konkretnemu adwokatowi, radcy prawnemu lub aplikantowi.
czytaj dalej...Nowa Rzecznik Praw Obywatelskich: marzą mi się powszechne ubezpieczenia prawniczePROF. IRENA LIPOWICZ o priorytetach rzecznika praw obywatelskich - Moim marzeniem jest wprowadzenie niedrogiego, niemal powszechnego ubezpieczenia prawniczego. Kiedy byłam ambasadorem w Austrii, zauważyłam, że obywatele tego państwa nie mają obawy przed skorzystaniem z pomocy adwokata, wiedząc, że usługę opłaci ubezpieczyciel.
czytaj dalej...Tylko 9-letni staż pracy zapewni sędziom stan spoczynku?Minister sprawiedliwości Jarosław Gowin chce, żeby prawo do sędziowskiej emerytury nie przysługiwało adwokatom ani radcom prawnym, którzy tuż przed zakończeniem kariery zostają sędziami – ujawnia „Rzeczpospolita”.
czytaj dalej...Dzień Bezpłatnych Porad Prawnych: 13 tys. osób skorzystało z pomocy adwokatówOkoło 13 tys. osób, m.in. w trudnej sytuacji materialnej i rodzinnej, skorzystało w sobotę z pomocy prawnej w ramach zorganizowanego po raz czwarty Dnia Bezpłatnych Porad Adwokackich - podała Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...W upały adwokat i prokurator nie muszą zakładać togiPanujące upały sprawiają, że sądy zwalniają nieraz adwokatów i prokuratorów z obowiązku zakładania togi na sali sądowej. Sami sędziowie zasiadają w togach - z takiego ustawowego wymogu nikt ich zwolnić nie może.
czytaj dalej...Nowy portal dla adwokatówwww.adwokatura.pl - pod tym adresem działa od kilku dni nowy portal internetowy informujący o najważniejszych wydarzeniach z życia polskiej palestry.
czytaj dalej...Sejm uchwalił jawność "dyscyplinarek" notariuszyPostępowania dyscyplinarne notariuszy będą z zasady jawne, tak jak dyscyplinarki sędziów, adwokatów i radców prawnych - zdecydował w piątek Sejm nowelizując Prawo o notariacie.
czytaj dalej..."Nowa ustawa prasowa musi uregulować status prawny blogów"Rozmowa z Markiem Gruchalskim, prawnikiem w kancelarii radców prawnych i adwokatów Nowakowski i Wspólnicy - Czy prawo prasowe jasno statuuje prawo dziennikarza do zachowania swojej anonimowości?
czytaj dalej...Coraz większa liczba skarg na adwokatów i radcówW ocenie prawników - adwokatów i radców prawnych - zwiększa się liczba skarg składanych w samorządach zawodowych na przedstawicieli tych profesji. Wzrost ten, ich zdaniem, należy jednak wiązać ze zwiększeniem liczebności obu zawodów i lepszą świadomością prawną społeczeństwa.
czytaj dalej...Oficjalny rejestr polskich adwokatów już w internecieOficjalny internetowy rejestr polskiej palestry, zawierający m.in. dane kontaktowe wszystkich adwokatów wraz z dziedzinami prawa, którymi się zajmują, a także spis aplikantów adwokackich dostępny jest od wtorku w internecie. Rejestr można przeglądać pod adresem: www.rejestradwokatow.pl Jego prezentacja odbyła się w siedzibie Naczelnej Rady Adwokackiej.
czytaj dalej...Mniej prawników decyduje się na zawód sędziegoCoraz mniej prokuratorów i adwokatów decyduje się na zawód sędziego. Najwięcej osób rekrutuje się do tego zawodu spośród referendarzy i asystentów. Likwidacja asesury zmniejsza kompetencja przyszłych sędziów.
czytaj dalej...Rzecznik patentowy w jednej spółce z adwokatemRzecznicy patentowi będą mogli prowadzić kancelarie we wszystkich dopuszczalnych prawem formach, w tym również w spółce komandytowo-akcyjnej i spółce akcyjnej.
czytaj dalej...Jak ustanowić pełnomocnika do reprezentowania strony w sądzieAdwokat lub radca prawny ustanowiony do reprezentowania strony w sądzie może skutecznie podejmować za nią wszelkie działania zmierzające do wygrania procesu. Jest on także uprawniony do zawarcia ugody albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie.
czytaj dalej...Połączenie zawodów prawniczych - coraz mniej różni korporacje adwokatów i radców prawnychOd 8 czerwca w sprawach karnych radcowie mogą reprezentować również osoby fizyczne. Zmniejsza to różnice pomiędzy samorządem radcowskim i adwokackim. Zdaniem palestry do połączenia obu zawodów nadal jest daleko.
czytaj dalej..."Skargę na adwokata wyślemy przez internet"MONIKA STRUS-WOŁOS o reformie adwokatury - Jesteśmy ostatnim krajem Unii Europejskiej, który nie ma jeszcze ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej. Uważamy, że jej uchwalenie powinno być priorytetem.
czytaj dalej...Zwara: Zasady adwokatury w nowych czasachPraca adwokata podlega zmianom nie tylko ze względu na ciągłe nowelizacje przepisów. Również sam rynek prawniczy zmienia się w ostatnich latach w szybkim tempie. Dlatego samorząd adwokacki szykuje zmiany przepisów wewnętrznych adwokatury. Priorytetem jest nowelizacja kodeksu etyki adwokackiej, mająca na celu dostosowanie obecnego kodeksu do zmian, jakie w ostatnich latach zaszły w świecie, a także w profesji adwokackiej.
czytaj dalej...MS: sądownictwo dyscyplinarne zawodów prawniczych wymaga zmianOrganizacja sądownictwa dyscyplinarnego w zawodach prawniczych, m.in. adwokatów i radców prawnych wymaga zmian; zasadne byłoby przeniesienie jednej instancji tych postępowań do sądów powszechnych - uważa wiceminister sprawiedliwości Michał Królikowski.
czytaj dalej...Doradca prawny poprowadzi sprawę przed sądem rejonowymPo pięciu latach świadczenia usług prawniczych i zdanym egzaminie drugiego stopnia magister prawa będzie mógł zostać adwokatem, radcą prawnym lub notariuszem.
czytaj dalej...Swobodny przepływ prawników między zawodami usprawni sądownictwoW chwili obecnej nie ma rzeczywistej potrzeby ani woli połączenia adwokatów i radców w jeden samorząd, a liczba adwokatów i radców prawnych, która sięga 37 500, zapewnia dostęp do pomocy prawnej na poziomie równorzędnym do innych krajów europejskich.
czytaj dalej...Adwokat poświadczy odpisy dokumentowNowe prawo 2010 - Poświadczona przez adwokata kopia dokumentu i uwierzytelniony przez niego odpis pełnomocnictwa będą miały moc urzędowego dokumentu. Sąd, w razie wątpliwości, będzie mógł zażądać oryginału.
czytaj dalej...Międzynarodowe organizacje sprzeciwiają się zmianom w polskich egzaminach prawniczychFederacja Adwokatur Europejskich (FBE) jest zaniepokojona polskimi zmianami w przepisach o zawodach prawniczych, wprowadzających możliwość funkcjonowania niezrzeszonych w korporacjach "doradców prawnych". Rezolucję FBE uchwaliła kilka dni temu w Madrycie.
czytaj dalej..."Publikacje internetowe wymuszą zmianę prawa prasowego"Rozmawiamy z adwokatem RADOSŁAWEM NOŻYKOWSKIM - Wraz z rozwojem mediów internetowych przypadki naruszenia dóbr osobistych będą coraz częstsze, a ich skutki odpowiednio do zasięgu internetu bardziej rozległe. Potrzebna jest więc zmiana prawa prasowego.
czytaj dalej..."Przyznanie adwokata z urzędu nie zależy od majątku strony"Trzy pytania do EWELINY SĘKIEWICZ, prawnika w Departamencie Postępowań Sądowych i Arbitrażowych kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz - O ustanowienie pełnomocnika z urzędu może ubiegać się teraz także ta osoba, która nie została zwolniona przez sąd z kosztów sądowych. Warunkiem jest złożenie oświadczenia, że nie jest w stanie bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.
czytaj dalej...