SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn Tajemnica adwokacka chroni obywatelaPosiadanie profesji adwokata wiąże się głównie z obowiązkiem dochowania tajemnicy adwokackiej i byciem niezależnym.
czytaj dalej...Złoty Paragraf dla najlepszego adwokata: adw. Andrzej MichałowskiAdw. Andrzej Michałowski wykonuje zawód adwokata od 1993r., zajmuje się prawem cywilnym i handlowym.
czytaj dalej...Jeśli firmy nie stać na adwokata, dostanie go z urzęduPrzedsiębiorca, który nie ma pieniędzy na wynagrodzenie adwokata albo radcy prawnego, może domagać się przyznania pełnomocnika do reprezentowania go przed sądem.
czytaj dalej...RPO skarży do TK "kontrolowane" rozmowy zatrzymanego z adwokatemRzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego przepis procedury karnej, który pozwala na to, aby w rozmowie zatrzymanego z adwokatem uczestniczył ktoś z organów ścigania. Zdaniem RPO narusza to konstytucyjne prawo do obrony.
czytaj dalej...Uwagi adwokatów o doręczaniu korespondencji sądowejZgodnie z informacjami zamieszczonymi na portalu adwokatura.pl, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej – adw. Andrzej Zwara przekazał Markowi Biernackiemu, ministrowi sprawiedliwości, memorandum dotyczące problemów z doręczaniem korespondencji pocztowej z sądów i prokuratur (więcej). Przypomnijmy, że sprawa dotyczy doręczania korespondencji kierowanej przez sądy i prokuraturę przez nowego operatora pocztowego, który wygrał przetarg na dostarczanie tych przesyłek Polską [...]
czytaj dalej...Pokrzywdzonych będą reprezentować radcyPełnomocnikami stron w sprawach karnych będą także radcowie prawni. Adwokaci będą mieli monopol tylko na reprezentowanie oskarżonych.
czytaj dalej...Magister prawa będzie mógł prowadzić sprawę przed sądemPo pięciu latach świadczenia usług prawniczych i zdanym egzaminie drugiego stopnia osoby bez ukończonej aplikacji będą mogły zostać adwokatem przewiduje projekt ustawy o egzaminach prawniczych, którym dziś zajmie się rząd.
czytaj dalej...Krakowscy adwokaci, sędziowie i prokuratorzy organizują debatę wybitnych karnistówKontrowersje wokół stosowania karnych środków zapobiegawczych, prawnokarne standardy w działalności gospodarczej, kontradyktoryjność procesu karnego - to główne tematy pierwszego Forum Karnistycznego, którego odbędzie się 1 kwietnia w Krakowie.
czytaj dalej...Radca prawny przygotuje akt oskarżeniaAdwokaci stracą monopol na sprawy karne. Nie tylko oni, ale również radcowie prawni będą pełnomocnikami stron w sprawach karnych.
czytaj dalej...Kiedy i jak można wystąpić o przyznanie obrońcy z urzęduPodejrzani i oskarżeni, którzy należycie udokumentują swoją złą sytuację materialną, mogą otrzymać adwokata z urzędu. W tym celu muszą złożyć wniosek do prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy. Obrońca z urzędu przysługuje również, gdy sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę
czytaj dalej...Rząd: postępowania dyscyplinarne notariuszy będą jawneRząd chce, by postępowania dyscyplinarne notariuszy były z zasady jawne, tak jak dyscyplinarki sędziów, adwokatów i radców prawnych. Wszystkie kluby parlamentarne poparły w środę w Sejmie ten projekt nowelizacji ustawy o notariacie. Przeciw są sami notariusze.
czytaj dalej...Adwokaci o śmierci prezes NRA: to wielka strataByła jedną z niewielu osób, które łączyły w sobie niesamowite umiejętności, talent i pracowitość z pokładami sympatii, serdeczności i cywilnej odwagi - wspomina prezes NRA, Joannę Agacką-Indecką, jej przyjaciel i współpracownik, adwokat Szymon Byczko.
czytaj dalej...Komentarz redakcji: Prawnik dla ubogichNiejeden adwokat narzeka, że jego klient z urzędu jeździ na narty do Szwajcarii lub Austrii. Aby tego uniknąć w przyszłości, powstaną specjalne ośrodki, gdzie urzędnicy na etatach będą kontrolować, czy przydział darmowego prawnika jest uzasadniony.
czytaj dalej...Połączenie zawodów prawniczych - coraz mniej różni korporacje adwokatów i radców prawnychOd 8 czerwca w sprawach karnych radcowie mogą reprezentować również osoby fizyczne. Zmniejsza to różnice pomiędzy samorządem radcowskim i adwokackim. Zdaniem palestry do połączenia obu zawodów nadal jest daleko.
czytaj dalej...Sąd wezwie do uzupełnienia wadliwego wniosku o ogłoszenie upadłościWniosek o ogłoszenie upadłości nie będzie mógł zostać zwrócony w przypadku braków, bez wezwania do ich uzupełnienia. Dotyczy to wnioskodawców, którzy nie są reprezentowani przez adwokata lub radcę.
czytaj dalej...Deweloper bankrutuje, klient płaciKlient upadłego dewelopera nie może liczyć na zwrot wpłaconej zaliczki. Brak regulacji tzw. umowy deweloperskiej, które chroniłyby klientów przed nierzetelnymi praktykami deweloperów, jest istotnym mankamentem rynku nieruchomości podkreśla adwokat Rafał Kos, partner w kancelarii Kubas, Kos, Gaertner.
czytaj dalej...Dzień Bezpłatnych Porad Prawnych: 13 tys. osób skorzystało z pomocy adwokatówOkoło 13 tys. osób, m.in. w trudnej sytuacji materialnej i rodzinnej, skorzystało w sobotę z pomocy prawnej w ramach zorganizowanego po raz czwarty Dnia Bezpłatnych Porad Adwokackich - podała Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...Drobne błędy nie pozbawią przedsiębiorcy prawa do sąduSąd wezwie przedsiębiorcę do uiszczenia opłaty, zanim odrzuci jego pismo procesowe. W przypadku pomyłki adwokata lub radcy prawnego przedsiębiorca będzie mógł uzupełnić braki. Polskie sądy będą mogły bezpośrednio uznawać orzeczenia zagranicznego organu.
czytaj dalej...W tym roku nie każdy aplikant znajdzie patronaOsoby, które zdały egzamin na jedną z aplikacji, mają problem ze znalezieniem patrona. Praktyczne przygotowanie do zawodu adwokata, radcy prawnego i notariusza stało się fikcją. Resort sprawiedliwości liczy na to, że nie wszyscy będą w tym roku starać się o wpis na listę.
czytaj dalej...Aplikanci bez kancelarii, rząd nie widzi problemuOsoby, które zdały egzamin na jedną z aplikacji, mają problem ze znalezieniem patrona. Praktyczne przygotowanie do zawodu adwokata, radcy prawnego i notariusza stało się fikcją. Resort sprawiedliwości liczy na to, że nie wszyscy będą w tym roku starać się o wpis na listę.
czytaj dalej...Rozszerzono zakresu uwierzytelniania dokumentów przez pełnomocników stronRozszerzenie zakresu uwierzytelniania dokumentów przez pełnomocników stron: adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego, doradców podatkowych, radcę Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa - umożliwia nowelizacja kilku ustaw, którą dziś uchwalił Sejm. Nowela została przyjęta jednogłośnie.
czytaj dalej...Coraz większa liczba skarg na adwokatów i radcówW ocenie prawników - adwokatów i radców prawnych - zwiększa się liczba skarg składanych w samorządach zawodowych na przedstawicieli tych profesji. Wzrost ten, ich zdaniem, należy jednak wiązać ze zwiększeniem liczebności obu zawodów i lepszą świadomością prawną społeczeństwa.
czytaj dalej...Klienci żądają odszkodowań za błędy prawnikówRośnie liczba wniosków o rekompensatę z tytułu błędów adwokatów i radców prawnych. Rocznie 2 3 procent prawników spotyka się z roszczeniami ze strony klientów.
czytaj dalej...Resort sprawiedliwości podsumował prezydencję Polski w UEZakończenie etapu prac nad projektami dyrektyw w sprawie ochrony ofiar przestępstw i prawa do adwokata oraz zainicjowanie tworzenia transgranicznej regulacji o e-handlu - to najważniejsze osiągnięcia polskiej prezydencji w obszarze wymiaru sprawiedliwości.
czytaj dalej...Zakaz reklamy ogranicza dostęp do prawnikówZa współpracę z mediami notariusz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Adwokaci mają zakaz reklamowania swoich usług, ale mogą oni informować o swojej działalności. W kodeksie etyki radcy prawnego samorząd nie wprowadził zakazu reklamowania się.
czytaj dalej...