SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn Coraz więcej chętnych do kościelnego unieważnienia małżeństwaZa unieważnienie sakramentu małżeństwa trzeba zapłacić od 10 do 30 tys. złotych. W ubiegłym roku w sądach diecezjalnych złożono 40 tys. wniosków. Brakuje adwokatów mogących przed nimi występować
czytaj dalej...Kierowca pozwał zarządcę autostrady A-4 Katowice-KrakówAdwokat Mariusz Fras złożył w poniedziałek w katowickim sądzie pozew o naruszenie dóbr osobistych przez Stalexport Autostradę Małopolską SA (SAM) - firmę zarządzającą odcinkiem autostrady A-4 z Katowic do Krakowa.
czytaj dalej...Jak ubiegać się o pełnomocnika z urzęduAdwokata lub radcę prawnego sąd może przyznać osobie zwolnionej w całości lub części od kosztów sądowych. Prawo do uzyskania pełnomocnika z urzędu przysługuje również stronie, która takiego zwolnienia nie otrzymała.
czytaj dalej...Adwokaci zaproszeni do rozmów o połączeniuSamorząd radcowski zaproponował adwokatom podjęcie dyskusji o kształcie zawodów prawniczych i świadczonych przez nich usług. W razie braku wspólnego stanowiska radcowie podejmą samodzielne inicjatywy w tym zakresie.
czytaj dalej..."Szkolenie aplikantów do poprawy"IWONA KUJAWA - Zdający do adwokatury popełniali elementarne błędy jako pełnomocnicy oskarżyciela posiłkowego przedstawiali argumenty na korzyść oskarżonego, a więc działali wbrew interesowi swojego klienta.
czytaj dalej...Maleją szanse na połączenie adwokatów i radcówAdwokaci są zdecydowanie przeciwni połączeniu zawodów prawniczych. Wbrew oczekiwaniom za zjednoczeniem nie opowiedział się jednoznacznie również Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych.
czytaj dalej...Deweloper bankrutuje, klient płaciKlient upadłego dewelopera nie może liczyć na zwrot wpłaconej zaliczki. Brak regulacji tzw. umowy deweloperskiej, które chroniłyby klientów przed nierzetelnymi praktykami deweloperów, jest istotnym mankamentem rynku nieruchomości podkreśla adwokat Rafał Kos, partner w kancelarii Kubas, Kos, Gaertner.
czytaj dalej...Adwokat i radca prawny nie zostaną mediatoramiPrawnicy zostali wykluczeni z grona zawodowych mediatorów. Mediator otrzyma wynagrodzenie jak adwokat za obronę z urzędu. Mediatorami zawodowymi będą mogły zostać osoby, które ukończyły 26 lat.
czytaj dalej...Ministerstwo Sprawiedliwości planuje połączenie zawodów adwokata i radcy prawnegoNa przełomie 2011 i 2012 r. ma rozpocząć działalność nowy samorząd adwokacki, powstały w wyniku planowanego połączenia zawodów adwokata i radcy prawnego - wynika z planów ministerstwa sprawiedliwości. Założenia do projektu ustawy o zawodzie adwokata, przewidującego nową organizację adwokatury, są obecnie konsultowane m.in. ze środowiskami prawniczymi.
czytaj dalej...Adwokaci znajdą się na FacebookuNaczelna Rada Adwokacka założyła swój profil na popularnym portalu społecznościowym Facebook – informuje portal Adwokatura.pl.
czytaj dalej...Dzień Bezpłatnych Porad Prawnych: 13 tys. osób skorzystało z pomocy adwokatówOkoło 13 tys. osób, m.in. w trudnej sytuacji materialnej i rodzinnej, skorzystało w sobotę z pomocy prawnej w ramach zorganizowanego po raz czwarty Dnia Bezpłatnych Porad Adwokackich - podała Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...Sześcioro kandydatów do TK z pozytywną opinią komisji sprawiedliwościKandydaci na sędziów Trybunału Konstytucyjnego: prof. Bogusław Banaszak, prof. Krystyna Pawłowicz, adwokat Stanisław Rymar, prof. Piotr Tuleja, prof. Andrzej Wróbel i prof. Marek Zubik uzyskali w środę pozytywną opinię sejmowej komisji sprawiedliwości.
czytaj dalej...RPO skarży do TK "kontrolowane" rozmowy zatrzymanego z adwokatemRzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego przepis procedury karnej, który pozwala na to, aby w rozmowie zatrzymanego z adwokatem uczestniczył ktoś z organów ścigania. Zdaniem RPO narusza to konstytucyjne prawo do obrony.
czytaj dalej...Andrzej Zwara nowym prezesem Naczelnej Rady AdwokackiejO czytelne sposoby sprawdzania wiedzy w czasie aplikacji i odbudowę instytucji adwokata patrona zaapelował podczas Krajowego Zjazdu Adwokatury minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski.
czytaj dalej..."Pracodawcy mogą dziś kupić porady prawne w pakiecie"Rozmawiamy z MARKIEM ZDANOWICZEM, radcą prawnym, założycielem firmy Moi Prawnicy - Na rynku pojawiła się nowa forma świadczenia usług prawniczych. Pracodawcy mogą wykupić dla swoich pracowników pakiet usług prawnych i przez rok korzystać z wiedzy radców prawnych i adwokatów.
czytaj dalej..."Nowa ustawa prasowa musi uregulować status prawny blogów"Rozmowa z Markiem Gruchalskim, prawnikiem w kancelarii radców prawnych i adwokatów Nowakowski i Wspólnicy - Czy prawo prasowe jasno statuuje prawo dziennikarza do zachowania swojej anonimowości?
czytaj dalej..."E-mailem też można wskazać przestępcę"Rozmawiamy z MACIEJEM GACĄ, adwokatem - Niezabezpieczenie dowodów przez policję w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa jest niedopuszczalne.
czytaj dalej...Dziś łatwiej zostać adwokatem niż dwadzieścia lat temuKancelarie specjalizują się obecnie w wąskich dziedzinach prawa, a absolwenci wydziałów prawniczych zdają egzaminy na aplikacje bez limitu miejsc. Chociaż mamy więcej prawników, to rozwiązanie sporów sądowych utrudniają coraz bardziej zawiłe procedury.
czytaj dalej...RPO krytycznie o ograniczaniu kontaktów aresztowanego z adwokatemPrzepisy pozwalające prokuraturze na ograniczanie kontaktów aresztowanego z adwokatem budzą - ze względu na konstytucyjne prawo do obrony - wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich. Irena Lipowicz wystąpiła w tej sprawie do ministra sprawiedliwości.
czytaj dalej...Tylko 9-letni staż pracy zapewni sędziom stan spoczynku?Minister sprawiedliwości Jarosław Gowin chce, żeby prawo do sędziowskiej emerytury nie przysługiwało adwokatom ani radcom prawnym, którzy tuż przed zakończeniem kariery zostają sędziami – ujawnia „Rzeczpospolita”.
czytaj dalej...Adwokat z urzędu nie tylko dla ubogichInstytucja pełnomocnika z urzędu uległa wypaczeniu. Prawnicy biją na alarm: osoby wnioskujące o ten przywilej kłamią w oświadczeniach.
czytaj dalej...Zwara: Zasady adwokatury w nowych czasachPraca adwokata podlega zmianom nie tylko ze względu na ciągłe nowelizacje przepisów. Również sam rynek prawniczy zmienia się w ostatnich latach w szybkim tempie. Dlatego samorząd adwokacki szykuje zmiany przepisów wewnętrznych adwokatury. Priorytetem jest nowelizacja kodeksu etyki adwokackiej, mająca na celu dostosowanie obecnego kodeksu do zmian, jakie w ostatnich latach zaszły w świecie, a także w profesji adwokackiej.
czytaj dalej...Blisko 80 adwokatów zgłosiło się do dyżurów podczas EURO 2012Około 80 adwokatów zadeklarowało w Warszawie gotowość do dyżurowania podczas EURO 2012 i występowania np. w ewentualnych sprawach dotyczących pseudokibiców - poinformowała warszawska izba adwokacka.
czytaj dalej...Kiedy i jak można wystąpić o przyznanie obrońcy z urzęduPodejrzani i oskarżeni, którzy należycie udokumentują swoją złą sytuację materialną, mogą otrzymać adwokata z urzędu. W tym celu muszą złożyć wniosek do prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy. Obrońca z urzędu przysługuje również, gdy sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę
czytaj dalej...Adwokaci nie będą sądzeni przez kolegówAdwokackie sądy dyscyplinarne uniezależnią się od struktury Izb. Adwokaci nie będą już rozpatrywać skarg na kolegów pracujących w tym samym okręgu.
czytaj dalej...