SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn RPO krytycznie o ograniczaniu kontaktów aresztowanego z adwokatemPrzepisy pozwalające prokuraturze na ograniczanie kontaktów aresztowanego z adwokatem budzą - ze względu na konstytucyjne prawo do obrony - wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich. Irena Lipowicz wystąpiła w tej sprawie do ministra sprawiedliwości.
czytaj dalej..."Pozwy zbiorowe obniżą koszty sądowych postępowań"Trzy pytania do RAFAŁA KOSA, partnera w Kancelarii Kubas, Kos, Gaertner Adwokaci spółka partnerska - Pozwy grupowe, wbrew wielu sceptykom, nie okazały się w Europie prawniczym narzędziem szantażu wobec przedsiębiorców. Przeprowadzone badania nie wykazały, by z powodu ich wprowadzenia spadła liczba bądź też skala inwestycji zagranicznych w innych państwach.
czytaj dalej..."Adwokat nie zastąpi notariusza"Trzy pytania do... PIOTRA BYTNEROWICZA z działu sporów sądowych kancelarii CMS Cameron McKenna - Od początku tego roku obowiązują przepisy, które poszerzają krąg uprawnionych do urzędowego poświadczenia zgodności odpisów dokumentów z oryginałem. Dotychczas przysługiwały one notariuszom.
czytaj dalej...Deweloper bankrutuje, klient płaciKlient upadłego dewelopera nie może liczyć na zwrot wpłaconej zaliczki. Brak regulacji tzw. umowy deweloperskiej, które chroniłyby klientów przed nierzetelnymi praktykami deweloperów, jest istotnym mankamentem rynku nieruchomości podkreśla adwokat Rafał Kos, partner w kancelarii Kubas, Kos, Gaertner.
czytaj dalej...Senat za jawnością "dyscyplinarek" notariuszySenat bez poprawek przyjął nowelę Prawa o notariacie. Przewiduje ona, że postępowania dyscyplinarne notariuszy będą jawne, tak jak "dyscyplinarki" sędziów, adwokatów i radców prawnych.
czytaj dalej...Pełnomocnicy poświadczą kopie dokumentówAdwokaci, radcy prawni oraz doradcy podatkowi będą mogli poświadczać odpisy dokumentów składane w sądach i urzędach. Nie będą musieli tego robić notariusze.
czytaj dalej...Koszty dojazdu adwokata na widzenie to niezbędne wydatkiObrońca z urzędu nie musi się zwracać do sądu o zezwolenie na poniesienie określonych wydatków.
czytaj dalej...Polka wiceszefową europejskiej rady adwokaturMaria Ślązak została wybrana na wiceprezydenta Rady Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE). Jest pierwszą osobą z Polski w kierownictwie największej europejskiej organizacji prawników, zrzeszającej około miliona osób.
czytaj dalej...Czy absolwenci prawa mogą być pełnomocnikami stron w sądzieAbsolwenci prawa nie muszą być adwokatami lub radcami prawnymi, by zarobkowo udzielać porad prawnych. To, czy mogą występować przed sądami w charakterze pełnomocnika, budzi kontrowersje
czytaj dalej..."Skargę na adwokata wyślemy przez internet"MONIKA STRUS-WOŁOS o reformie adwokatury - Jesteśmy ostatnim krajem Unii Europejskiej, który nie ma jeszcze ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej. Uważamy, że jej uchwalenie powinno być priorytetem.
czytaj dalej...Milion za adwokacki błądPonad milion złotych odszkodowania z własnej kieszeni musi zapłacić przedsiębiorcy adwokat za swój błąd, informuje "Rzeczpospolita" powołując się na orzeczenie Sądu Najwyższego.
czytaj dalej...Sąd wezwie do uzupełnienia wadliwego wniosku o ogłoszenie upadłościWniosek o ogłoszenie upadłości nie będzie mógł zostać zwrócony w przypadku braków, bez wezwania do ich uzupełnienia. Dotyczy to wnioskodawców, którzy nie są reprezentowani przez adwokata lub radcę.
czytaj dalej...Tajemnica adwokacka chroni obywatelaPosiadanie profesji adwokata wiąże się głównie z obowiązkiem dochowania tajemnicy adwokackiej i byciem niezależnym.
czytaj dalej...Palestra krytykuje rządowy projekt ustawy o adwokatachRządowy projekt ustawy o adwokaturze zmierza do likwidacji samorządu tego zawodu zaufania publicznego - ocenia Naczelna Rada Adwokacka. Według niej, celem planowanych zmian nie jest wzmocnienie niezależności samorządu, lecz jej zaprzeczenie.
czytaj dalej...Adwokaci przeciwni likwidacji znaków opłaty sądowej Okręgowa Rada Adwokacka w Katowicach sprzeciwia się planom Ministerstwa Sprawiedliwości, które chce stopniowo wycofywać znaki opłaty sądowej. Utrudni to wnoszenie opłat i narazi strony na dodatkowe koszty - argumentują adwokaci.
czytaj dalej...Coraz więcej chętnych do kościelnego unieważnienia małżeństwaZa unieważnienie sakramentu małżeństwa trzeba zapłacić od 10 do 30 tys. złotych. W ubiegłym roku w sądach diecezjalnych złożono 40 tys. wniosków. Brakuje adwokatów mogących przed nimi występować
czytaj dalej..."Nowe ustawa prasowe musi uregulować status prawny blogów"Rozmowa z Markiem Gruchalskim, prawnikiem w kancelarii radców prawnych i adwokatów Nowakowski i Wspólnicy - Czy prawo prasowe jasno statuuje prawo dziennikarza do zachowania swojej anonimowości?
czytaj dalej...Resort sprawiedliwości podsumował prezydencjęZakończenie etapu prac nad projektami dyrektyw w sprawie ochrony ofiar przestępstw i prawa do adwokata oraz zainicjowanie tworzenia transgranicznej regulacji o e-handlu - to najważniejsze osiągnięcia polskiej prezydencji w obszarze wymiaru sprawiedliwości.
czytaj dalej...Adwokaci znajdą się na FacebookuNaczelna Rada Adwokacka założyła swój profil na popularnym portalu społecznościowym Facebook – informuje portal Adwokatura.pl.
czytaj dalej...Prezydium adwokatury chce wyjaśnienia sprawy podsłuchiwania adwokatówAdwokatura oczekuje "szybkiego, wyczerpującego i wiarygodnego wyjaśnienia" sprawy podsłuchiwania rozmów obrońców z ich klientami. Nie negując potrzeby stosowania podsłuchów wobec konkretnych podejrzanych, prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej przestrzega przed nadużywaniem tych środków operacyjnych.
czytaj dalej...Uciekająca reklama narusza prawoTrzy pytania do KATARZYNY GŁOWACKIEJ, radcy prawnego z kancelarii Gardocki i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni - Czy promocyjne banery zamieszczane w internecie, których nie można zamknąć, są zgodne z prawem?
czytaj dalej...Komentarz redakcji: W koleżeńskich składachTak jak reklama jest dźwignią handlu, tak koleżeńska więź jest dźwignią zawodów prawniczych. To siła napędowa jakże wielu szlachetnych postaw i akcji społecznych, zarówno adwokatów, jak i radców prawnych. Ale ta koleżeńskość ma także słabszą stronę. I to właśnie ta zawodowa sztama wyzwala często źle pojęty korporacyjny solidaryzm.
czytaj dalej..."Przyznanie adwokata z urzędu nie zależy od majątku strony"Trzy pytania do EWELINY SĘKIEWICZ, prawnika w Departamencie Postępowań Sądowych i Arbitrażowych kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz - O ustanowienie pełnomocnika z urzędu może ubiegać się teraz także ta osoba, która nie została zwolniona przez sąd z kosztów sądowych. Warunkiem jest złożenie oświadczenia, że nie jest w stanie bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.
czytaj dalej..."Nowa ustawa prasowa musi uregulować status prawny blogów"Rozmowa z Markiem Gruchalskim, prawnikiem w kancelarii radców prawnych i adwokatów Nowakowski i Wspólnicy - Czy prawo prasowe jasno statuuje prawo dziennikarza do zachowania swojej anonimowości?
czytaj dalej...Adwokaci przeciw połączeniu z radcami prawnymiNajcięższe argumenty: niekonstytucyjności i niecelowości, wytaczają adwokaci przeciw planowi likwidacji odrębnych samorządów adwokackiego i radców prawnych, a w to miejsce powołania nowej adwokatury, czego chce resort sprawiedliwości. Radcowie (a jest ich trzy razy więcej niż adwokatów), nie są przeciw, ale też mają uwagi.
czytaj dalej...