SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn Adwokaci przeciwni likwidacji znaków opłaty sądowej Okręgowa Rada Adwokacka w Katowicach sprzeciwia się planom Ministerstwa Sprawiedliwości, które chce stopniowo wycofywać znaki opłaty sądowej. Utrudni to wnoszenie opłat i narazi strony na dodatkowe koszty - argumentują adwokaci.
czytaj dalej...Adwokaci ws. Piesiewicza: wolność słowa została przekroczonaO "rozwagę i umiar w rozpowszechnianiu treści, które wkraczają w sferę intymnych spraw życia prywatnego każdego człowieka" zaapelowała do dziennikarzy, wydawców i właścicieli mediów Komisja Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej.
czytaj dalej...Magister prawa będzie mógł prowadzić sprawę przed sądemPo pięciu latach świadczenia usług prawniczych i zdanym egzaminie drugiego stopnia osoby bez ukończonej aplikacji będą mogły zostać adwokatem przewiduje projekt ustawy o egzaminach prawniczych, którym dziś zajmie się rząd.
czytaj dalej...Adwokat i radca prawny nie zostaną mediatoramiPrawnicy zostali wykluczeni z grona zawodowych mediatorów. Mediator otrzyma wynagrodzenie jak adwokat za obronę z urzędu. Mediatorami zawodowymi będą mogły zostać osoby, które ukończyły 26 lat.
czytaj dalej..."Podział na adwokatów i radców prawnych jest sztuczny"Maciej Bobrowicz - Radca prawny najlepiej i najszybciej potrafi zareagować na wszelkie problemy prawne dotykające firmę. Dotyczy to także problemów natury karnej. Oczywiste jest więc, że to on będzie najskuteczniej reprezentować przedsiębiorcę przed sądem.
czytaj dalej...Policjant nie powinien przysłuchiwać się rozmowie adwokata z zatrzymanymOgraniczenia praw obywateli, np. prawa do obrony, muszą mieć wyraźne granice. Dopuszczalność udziału organów ścigania w spotkaniu zatrzymanego z adwokatem tego warunku nie spełnia
czytaj dalej...Kto będzie mógł domagać się adwokata z urzęduUstanowienia adwokata albo radcy prawnego z urzędu będzie mogła domagać się osoba fizyczna, która nie została zwolniona od kosztów sądowych, ale złożyła oświadczenie o tym, że nie jest w stanie pokryć kosztów ich wynagrodzenia.
czytaj dalej...Więcej adwokatów zostanie sędziamiZmienimy prawo tak, by adwokaci i radcy prawni mieli większe szanse na objęcie stanowiska sędziego zapowiada Krzysztof Kwiatkowski, minister sprawiedliwości.
czytaj dalej...Otwarcie zawodów prawniczych okazało się mitemObecnie wielu aplikantów szuka zatrudnienia poza kancelariami prawniczymi, co powoduje, że ich kontakt z klientem lub sprawami sądowymi jest praktycznie zerowy. Nijak się to ma do nauki zawodu adwokata i radcy prawnego
czytaj dalej...Deweloper bankrutuje, klient płaciKlient upadłego dewelopera nie może liczyć na zwrot wpłaconej zaliczki. Brak regulacji tzw. umowy deweloperskiej, które chroniłyby klientów przed nierzetelnymi praktykami deweloperów, jest istotnym mankamentem rynku nieruchomości podkreśla adwokat Rafał Kos, partner w kancelarii Kubas, Kos, Gaertner.
czytaj dalej...Nadchodzi reforma aplikacji adwokackiejAdwokaci dyskutują nad ramowym programem szkolenia aplikantów adwokackich na przyszły rok oraz nad wprowadzeniem zmian w regulaminie aplikacji adwokackiej.
czytaj dalej...Wybory sędziów do TK: kluby poselskie zgłosiły dwóch kandydatówAdwokat Kazimierz Barczyk i profesor Krystyna Pawłowicz są kandydatami na sędziego Trybunału Konstytucyjnego zgłoszonymi przez kluby poselskie.
czytaj dalej...Hołd NRA dla zmarłych w katastrofie adwokatów Adwokatura polska utraciła swoich najznamienitszych reprezentantów - napisała o zmarłych w katastrofie prezydenckiego samolotu adwokatach Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...Adwokat uwierzytelni odpisy dokumentów dołączonych do akt sprawyNie tylko notariusze będą mieli prawo do poświadczania kopii dokumentów. Uprawnienia otrzymają też adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi i doradcy podatkowi.
czytaj dalej...Zawody prawnicze: dyscyplinarka dopiero po dochodzeniuWszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko adwokatowi lub radcy prawnemu nie będzie możliwe bez wcześniejszego przeprowadzenia dochodzenia.
czytaj dalej...Nie tylko adwokat będzie mógł występować w sądzieKażdy magister prawa będzie mógł reprezentować klientów przed sądem. Nie będzie nawet musiał kończyć aplikacji. Zdaniem przedstawicieli korporacji prawniczych obniży to jakość usług prawnych.
czytaj dalej...Zwara: Zasady adwokatury w nowych czasachPraca adwokata podlega zmianom nie tylko ze względu na ciągłe nowelizacje przepisów. Również sam rynek prawniczy zmienia się w ostatnich latach w szybkim tempie. Dlatego samorząd adwokacki szykuje zmiany przepisów wewnętrznych adwokatury. Priorytetem jest nowelizacja kodeksu etyki adwokackiej, mająca na celu dostosowanie obecnego kodeksu do zmian, jakie w ostatnich latach zaszły w świecie, a także w profesji adwokackiej.
czytaj dalej...Adwokaci udzielali w sobotę bezpłatnych porad prawnychOk. 8 tysięcy porad udzielili w sobotę adwokaci i aplikanci adwokaccy w całej Polsce w ramach VI Ogólnopolskiego Dnia Bezpłatnych Porad Adwokackich. Najczęściej po pomoc przychodziły osoby starsze i samotne matki.
czytaj dalej...Adwokaci wybiorą nowego prezesaPołączenie zawodów adwokata i radcy prawnego oraz dostęp obywateli do wymiaru sprawiedliwości to tylko niektóre problemy, które będą rozpatrywane na Krajowym Zjeździe Adwokatury.
czytaj dalej...Ok. 14 tys. osób skorzystało z bezpłatnych porad adwokackichOkoło 14 tysięcy osób skorzystało w sobotę z bezpłatnych porad adwokackich, których w całym kraju udzielało ponad 900 adwokatów i aplikantów adwokackich. To wstępne podsumowanie akcji zorganizowanej przez adwokaturę - poinformowała Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...Sąd powinien znać umowę oskarżyciela posiłkowego z adwokatemOskarżyciel posiłkowy ma obowiązek udokumentować koszty, jakie poniósł na pełnomocnika z wyboru. W tym celu powinien przedstawić sądowi umowę łączącą go z adwokatem.
czytaj dalej...Adwokaci nie chcą już pracować w zespołachCzłonkowie palestry wolą pracować w indywidualnych kancelariach. Na własne nazwisko i na własne ryzyko.
czytaj dalej...Stępień: Trybunał Stanu jako figura retoryczna, czyli czym najłatwiej postraszyć przeciwnika politycznegoKilka lat temu pewien adwokat w bezpośredniej rozmowie ze mną, wówczas sędzią Trybunału Konstytucyjnego, chcąc podkreślić wagę instytucji, którą reprezentowałem, przypisał mnie... Trybunałowi Stanu.
czytaj dalej...Magister prawa wyręczy przed sądem adwokataParlamentarzyści proponują, by prawnicy spoza korporacji reprezentowali strony przed sądami. Absolwenci prawa mają tylko przygotowanie teoretyczne twierdzą adwokaci i radcowie. Za błędy pełnomocników klient mógłby dochodzić odszkodowania z obowiązkowego OC.
czytaj dalej...Będzie jedna korporacja adwokatów i radców prawnychŚrodowisko prawnicze pozytywnie odnosi się do pomysłu wykonywania przez adwokatów zawodu w ramach stosunku pracy.
czytaj dalej...