SN: Choć pouczenie o apelacji błędne, termin do jej złożenia ucieka
Sąd musi pouczyć osobę niemającą adwokata o możliwości, terminie i sposobie zaskarżenia wyroku. Ale nawet jeśli tego nie zrobi albo pouczy błędnie, termin do zaskarżenie biegnie tak samo, jak przy pouczeniu prawidłowym - uznał we wtorek Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (SN) podjął taką uchwałę w składzie szczególnym, bo połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Jest ona odpowiedzią na pytanie prawne pierwszego prezesa SN.
Pierwszy prezes SN chciał wyjaśnienia, czy jeśli strona postępowania nie ma fachowego pełnomocnika, to brak pouczenia lub błędne pouczenie przez sąd o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia powoduje, że termin ten w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem, czy można kwestionować werdykt bez względu na czas, jaki upłynął od jego wydania.
Powodem postawienia tego pytania były rozbieżności w orzecznictwie samego Sądu Najwyższego
Środki zaskarżenia w sprawach cywilnych to przede wszystkim apelacja, zażalenie (na postanowienia o charakterze proceduralnym), skarga kasacyjna od orzeczeń wydanych w II instancji, zarzuty od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w I instancji w postępowaniu upominawczym, sprzeciw od wyroku zaocznego.
Pouczeń dotyczy sporo przepisów kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Niektóre wskazują szczegółowo, co pouczenie ma zawierać. Do najważniejszych z nich należy art. 327 (k.p.c.) Nakazuje on, by sąd udzielił wskazówek stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego, a obecnej przy ogłaszaniu wyroku. Sąd powinien pouczyć stronę o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia. Gdy dany środek może wnieść tylko fachowy pełnomocnik (np. skargę kasacyjną), sąd musi pouczyć również i o tym.
Powstało pytanie co w sytuacji, gdy sąd tego nie zrobił albo pouczenie było błędne lub niepełne (np. brak było informacji o obowiązku wniesienia opłaty sądowej). Pytanie to jest istotne zwłaszcza, gdy z tego powodu strona nie zaskarżyła niekorzystnego dla niej werdyktu, albo środek zaskarżenia wniosła po terminie.
Nie było co do tego zgody także w SN, a chodzi tu o kwestie fundamentalne: zasadę zaufania obywatela do państwa i jego organów oraz konstytucyjne prawo do sądu.
W uchwale z 16 maja 2007 r. (sygn. III CZP 34/07) SN stwierdził, że brak pouczenia lub błędne pouczenie nie uzasadnia rozpatrzenia środka zaskarżenia złożonego po terminie. Stanowi jednak niewątpliwie podstawę do uwzględnienia wniosku strony o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Podobne stanowisko zajął SN w wielu innych orzeczeniach. Przemawia za nim głównie fakt, że terminy do zaskarżania orzeczeń sądowych mają bezpośrednie oparcie w ustawie (w k.p.c.) i rozpoczynają swój bieg automatycznie.
Jednak są także orzeczenia, w których SN zaprezentował odmienny pogląd
W uzasadnieniu jednego z nich stwierdził wręcz, że jeśli na posiedzeniu niejawnym sąd wydał postanowienia kończące postępowanie i nie pouczył strony o możliwości, terminie i sposobie jego zaskarżenia (chodziło o kasację), to termin do zaskarżenia w ogóle nie rozpoczyna biegu. Słowem sąd musi rozpatrzyć środek zaskarżenia bez względu na to, jaki czas upłynął od wydania kwestionowanego werdyktu (postanowienie SN z 15 maja 1997 r., sygn. I PZ 18/97).
Ta linia orzecznicza ma zakotwiczenie w uchwale z 6 marca 1972 r. (sygn. III CZP 27/71) podjętej w składzie połączonych Izb: Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. SN uznał w niej m.in., że jeśli pouczenie było błędne, środek odwoławczy nie może być odrzucony z powodu wniesienia go po terminie.
Z poglądem tym nie zgodzili się sędziowie obu Izb we wtorkowej uchwale (sygn. III CZP 38/11). Sąd Najwyższy zdecydował w niej, że brak pouczenia lub błędne pouczenie strony (uczestnika) postępowania działającego bez fachowego pełnomocnika o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka.
Takie uchybienie sądu będzie natomiast niewątpliwe podstawą do przywrócenia tego terminu.
źródło: gazetaprawna.pl
Adwokat Olsztyn Adwokaci przeciwni likwidacji znaków opłaty sądowej Okręgowa Rada Adwokacka w Katowicach sprzeciwia się planom Ministerstwa Sprawiedliwości, które chce stopniowo wycofywać znaki opłaty sądowej. Utrudni to wnoszenie opłat i narazi strony na dodatkowe koszty - argumentują adwokaci.
czytaj dalej...Kto będzie mógł domagać się adwokata z urzęduUstanowienia adwokata albo radcy prawnego z urzędu będzie mogła domagać się osoba fizyczna, która nie została zwolniona od kosztów sądowych, ale złożyła oświadczenie o tym, że nie jest w stanie pokryć kosztów ich wynagrodzenia.
czytaj dalej...Blisko 80 adwokatów zgłosiło się do dyżurów podczas EURO 2012Około 80 adwokatów zadeklarowało w Warszawie gotowość do dyżurowania podczas EURO 2012 i występowania np. w ewentualnych sprawach dotyczących pseudokibiców - poinformowała warszawska izba adwokacka.
czytaj dalej..."Nowa ustawa prasowa musi uregulować status prawny blogów"Rozmowa z Markiem Gruchalskim, prawnikiem w kancelarii radców prawnych i adwokatów Nowakowski i Wspólnicy - Czy prawo prasowe jasno statuuje prawo dziennikarza do zachowania swojej anonimowości?
czytaj dalej..."Skargę na adwokata wyślemy przez internet"MONIKA STRUS-WOŁOS o reformie adwokatury - Jesteśmy ostatnim krajem Unii Europejskiej, który nie ma jeszcze ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej. Uważamy, że jej uchwalenie powinno być priorytetem.
czytaj dalej...Adwokaci przeciw połączeniu z radcami prawnymiNajcięższe argumenty: niekonstytucyjności i niecelowości, wytaczają adwokaci przeciw planowi likwidacji odrębnych samorządów adwokackiego i radców prawnych, a w to miejsce powołania nowej adwokatury, czego chce resort sprawiedliwości. Radcowie (a jest ich trzy razy więcej niż adwokatów), nie są przeciw, ale też mają uwagi.
czytaj dalej...Dzień Bezpłatnych Porad Prawnych: 13 tys. osób skorzystało z pomocy adwokatówOkoło 13 tys. osób, m.in. w trudnej sytuacji materialnej i rodzinnej, skorzystało w sobotę z pomocy prawnej w ramach zorganizowanego po raz czwarty Dnia Bezpłatnych Porad Adwokackich - podała Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...Zawody prawnicze: Dwa egzaminy na prawnikaPlatforma Obywatelska kończy prace nad ustawą o państwowych egzaminach prawniczych, która ma doprowadzić do otwarcia zawodów radcy prawnego i adwokata. Mający podobny cel projekt autorstwa PiS jest w trakcie prac sejmowych.
czytaj dalej..."Przyznanie adwokata z urzędu nie zależy od majątku strony"Trzy pytania do EWELINY SĘKIEWICZ, prawnika w Departamencie Postępowań Sądowych i Arbitrażowych kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz - O ustanowienie pełnomocnika z urzędu może ubiegać się teraz także ta osoba, która nie została zwolniona przez sąd z kosztów sądowych. Warunkiem jest złożenie oświadczenia, że nie jest w stanie bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.
czytaj dalej...Uciekająca reklama narusza prawoTrzy pytania do KATARZYNY GŁOWACKIEJ, radcy prawnego z kancelarii Gardocki i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni - Czy promocyjne banery zamieszczane w internecie, których nie można zamknąć, są zgodne z prawem?
czytaj dalej...Coraz więcej chętnych do kościelnego unieważnienia małżeństwaZa unieważnienie sakramentu małżeństwa trzeba zapłacić od 10 do 30 tys. złotych. W ubiegłym roku w sądach diecezjalnych złożono 40 tys. wniosków. Brakuje adwokatów mogących przed nimi występować
czytaj dalej...Egzaminy adwokackie i radcowskie 2011: te ustawy muszą znać aplikanciMinisterstwo Sprawiedliwości opublikowało na swojej stronie internetowej wykaz aktów prawnych, jakie będą obowiązywały aplikantów, którzy w tym roku podejdą do egzaminów uprawniających do wykonywania zawodu adwokata oraz radcy prawnego.
czytaj dalej...Zakaz reklamy ogranicza dostęp do prawnikówZa współpracę z mediami notariusz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Adwokaci mają zakaz reklamowania swoich usług, ale mogą oni informować o swojej działalności. W kodeksie etyki radcy prawnego samorząd nie wprowadził zakazu reklamowania się.
czytaj dalej...Odpowiedzialność dyscyplinarna adwokatów i radcóe prawnych: Mniej nadzoru ministerstwaZMIANA PRAWA - Minister sprawiedliwości zachowa wyłącznie kompetencję do wydania polecenia wszczęcia dochodzenia przeciwko konkretnemu adwokatowi, radcy prawnemu lub aplikantowi.
czytaj dalej...Zwara: Poczekajmy na orzeczenie sądu dyscyplinarnegoPowiernictwo jest dopuszczalną formą działania adwokata w ramach jego praktyki zawodowej i nie można tego nazywać firmanctwem.
czytaj dalej...Brakuje pieniędzy na aplikacjeWpis na listę aplikantów nie jest uzależniony od znalezienia patrona. Adwokaci chcą wykorzystać unijne środki do szkolenia aplikantów. Ministerstwo nie zamierza pomóc samorządom w organizowaniu szkolenia.
czytaj dalej...Adwokat uwierzytelni odpisy dokumentów dołączonych do akt sprawyNie tylko notariusze będą mieli prawo do poświadczania kopii dokumentów. Uprawnienia otrzymają też adwokaci, radcowie prawni, rzecznicy patentowi i doradcy podatkowi.
czytaj dalej...Andrzej Zwara nowym prezesem Naczelnej Rady AdwokackiejO czytelne sposoby sprawdzania wiedzy w czasie aplikacji i odbudowę instytucji adwokata patrona zaapelował podczas Krajowego Zjazdu Adwokatury minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski.
czytaj dalej...Amerykańska prokuratura - Polański nie może rządzić procesemProkuratura Los Angeles zwróciła się do sądu o odrzucenie wniosku amerykańskich adwokatów Romana Polańskiego, by wyrok na niego wydano zaocznie.
czytaj dalej...Tylko 9-letni staż pracy zapewni sędziom stan spoczynku?Minister sprawiedliwości Jarosław Gowin chce, żeby prawo do sędziowskiej emerytury nie przysługiwało adwokatom ani radcom prawnym, którzy tuż przed zakończeniem kariery zostają sędziami – ujawnia „Rzeczpospolita”.
czytaj dalej...Adwokaci nie będą szturmować sądówAdwokaci i radcowie będą mieli przedstawicieli na posiedzeniach KRS. Nie skłoni to przedstawicieli palestry do włożenia sędziowskiej togi. Adwokaci i radcowie przychodzą do sądów, aby przejść w stan spoczynku.
czytaj dalej...Nowa Rzecznik Praw Obywatelskich: marzą mi się powszechne ubezpieczenia prawniczePROF. IRENA LIPOWICZ o priorytetach rzecznika praw obywatelskich - Moim marzeniem jest wprowadzenie niedrogiego, niemal powszechnego ubezpieczenia prawniczego. Kiedy byłam ambasadorem w Austrii, zauważyłam, że obywatele tego państwa nie mają obawy przed skorzystaniem z pomocy adwokata, wiedząc, że usługę opłaci ubezpieczyciel.
czytaj dalej...Adwokaci zaproszeni do rozmów o połączeniuSamorząd radcowski zaproponował adwokatom podjęcie dyskusji o kształcie zawodów prawniczych i świadczonych przez nich usług. W razie braku wspólnego stanowiska radcowie podejmą samodzielne inicjatywy w tym zakresie.
czytaj dalej...Ok. 14 tys. osób skorzystało z bezpłatnych porad adwokackichOkoło 14 tysięcy osób skorzystało w sobotę z bezpłatnych porad adwokackich, których w całym kraju udzielało ponad 900 adwokatów i aplikantów adwokackich. To wstępne podsumowanie akcji zorganizowanej przez adwokaturę - poinformowała Naczelna Rada Adwokacka.
czytaj dalej...Odpowiedzialność dyscyplinarna adwokatów i radców prawnych: Mniej nadzoru ministerstwaZMIANA PRAWA - Minister sprawiedliwości zachowa wyłącznie kompetencję do wydania polecenia wszczęcia dochodzenia przeciwko konkretnemu adwokatowi, radcy prawnemu lub aplikantowi.
czytaj dalej...